заправа, ‑ы, ж.
Тое, чым запраўляюць страву; прыправа, закраса. Там [на чужыне] давалі толькі шпінат. Без заправы, Без грама солі. Аўрамчык. На думку маёй бабкі, суп з фасолі не патрабуе ні прыправы, ні заправы. Сяркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sauce
[sɔs]1.n.
1) со́ўс -у m., падлі́ўка f.; прыпра́ва f
2) фрукто́вае пюрэ́
apple sauce — я́блычнае пюрэ́
3) Figur. со́ўс -у m., закра́са f.
sauce of life — закра́са жыцьця́
2.v.t.
паліва́ць падлі́ўкай, со́усам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
затаўка, ‑і, ДМ ‑таўцы, ж.
Заправа, закраса са свінога сала, звычайна нутранога. [Сомік:] Скажы Тэклі, няхай падбяжыць, я крышан здору на затаўку дам. Крапіва. — Ого, сала! А як, можна есці на поўную губу? Ці можа яно ў цябе толькі дзеля закрасы? На затаўку ў капусту? Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акраса, ‑ы, ж.
1. Аздоба, якая ўпрыгожвае што‑н. звонку, надае прыемны выгляд; упрыгожанне. І рабіне зноў радасна стала, Што жыццё і акрасу прыдбала. Журба. Мне здаецца, што гэта была яшчэ адна.. характэрнасць [К. Чорнага]: слухаць, як з чужога голасу гучыць слова, гэтая найпершая акраса любога твора. Скрыган.
2. Скорам, тлушч, якімі запраўляюць страву; закраса. Калі ў яе [Магрэты] часамі страва Выходзіла няўдала, Тады заўсёды яна справу Акрасай папраўляла. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыкраса, ‑ы, ж.
1. часцей мн. (прыкрасы, ‑рас). Аздоба, упрыгожанне. У архітэктуры будынкаў, што ўзведзены каля станцыі, нам падабаецца прастата, — ніякіх непатрэбных прыкрас. Мележ. Яны [старэйшыя] за працай грамадзянскай самі, Яны ўмеюць бачыць не прыкрасы, А прыгажосць сапраўднейшую часу. Лось. // перан. Перабольшанне, выдумка ў апавяданні, пераказванні. [Косцік] расказваў без лішняй прыкрасы, Як мост узрывалі яны, Як з копкаю разам прыпасы Стаўлялі на плыт патайны. Колас. — Пра бізун я так, для прыкрасы, — кінуў Збан. Шашкоў.
2. Тое, што дабаўляецца ў ежу для каларыйнасці або смаку (мяса, тлушч, пахучыя прыправы і пад.); закраса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
подбо́лтка ж., разг.
1. (действие) падкало́чванне, -ння ср., падме́шванне, -ння ср.; падбе́льванне, -ння ср.;
2. (в пойло для скота) по́дмешка, -кі ж.; (приправа к кушанью) запра́ва, -вы ж., закра́са, -сы ж.; (из муки) по́дкалатка, -кі ж.; (забелка) забе́лка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Прыкра́сіць ’аздобіць, упрыгожыць’; перан. ’упрыгожыць выдумкай, перабольшаннем апавяданне, пераказ’; ’дадаць у ежу што-небудзь для каларыйнасці або смаку; закрасіць’ (Нас., ТСБМ); сюды ж сінанімічныя аддзеяслоўныя назоўнікі: прыкра́са, часцей мн. л. прыкра́сы ’аздоба, упрыгожанні; перабольшанне, выдумка’ (ТСБМ), прікра́са ’аздоба’ (Бяльк.), прыкра́са ’тое, што дабаўляецца ў ежу для каларыйнасці або смаку (мяса, тлушч, пахучыя прыправы і пад.; закраса)’ (Нас., ТСБМ). Параўн. з антанімічнымі значэннямі, што надаюцца семантыкай прыстаўкі, якое ў дадзеным выпадку з’яўляецца сінанімічным значэнню прыстаўкі пера- ’давядзенне дзеяння да адмоўнага выніку’: прыкрасі́цца ’паблякнуць’: краса прыкрасіцца, а розум прыгадзіцца (шуміл., Сл. ПЗБ), прыкра́са, перэкра́са ’непрыгожая дзяўчына’ (Растарг.). Да слаба адлюстраванага — і толькі на ўсходзе — мглін., зах.-бранск. кра́сіць ’упрыгожваць’ (Кос., Растарг.), якое яшчэ ў прасл. *krasiti набыло значэнне ’дадаць у ежу’ (ЭССЯ, 12, 99–100). Параўн. рус. дыял. прикра́сить ’прыправіць, закрасіць (пра страву)’, ’пахваліць некага’, укр. прикра́сити ’ўпрыгожыць, зрабіць прыгажэйшым’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запра́вка ж.
1. (действие) устаўля́нне, -ння ср.; уклада́нне, -ння ср.; засо́ўванне, -ння ср.; нала́джванне, -ння ср., прыла́джванне, -ння ср.; убіра́нне, -ння ср.; падрыхто́ўка, -кі ж.; см. заправля́ть 1, 2;
2. (горючим) запра́ўка, -кі ж.;
3. кул. запра́ва, -вы ж., закра́са, -сы ж.; забе́лка, -кі ж.; за́таўка, -кі ж.; по́дкалатка, -кі ж.; см. заправля́ть 3;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)