Verbum

анлайнавы слоўнік

за́днік

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

	адз.	мн.
Н.	за́днік	за́днікі
Р.	за́дніка	за́днікаў
Д.	за́дніку	за́днікам
В.	за́днік	за́днікі
Т.	за́днікам	за́днікамі
М.	за́дніку	за́дніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

за́днік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Частка абутку над абцасам, якая ахоплівае пяту.

2. Дэкарацыя на заднім плане сцэны (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

за́днік м., сапож., театр. за́дник

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

за́днік, ‑а, м.

1. Частка абутку над абцасам, якая ахоплівае пяту. Гулік наперадзе — дробна перабірае ножкамі ў стаптаных, з крывымі заднікамі чаравіках, каб не адстаць ад напорыстага кроку мужчын. Навуменка.

2. Разм. Дэкарацыя на заднім плане сцэны. У афармленні не ўвязваецца графічны пейзаж на задніку з маляўнічасцю іншых дэкарацый. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́дник

1. сапожн. за́днік, -ка м., закаблу́к, -ка́ м.;

2. театр. за́днік, -ка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

tyłek

м.

1. разм. задніца; зад;

2. заднік (частка абутку)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Тыллё ‘лязо нажа’ (Касп.). Відаць, памылковы запіс, хутчэй — ‘тупая частка нажа’, параўн. тыльё (гл.), тылле́м — пра баранаванне перавернутай уверх зубамі бараной (пін., Сл. нар. мовы), дзе выступае форма Тв. скл. зборнага назоўніка ад тыл (гл.). Параўн. ід. tilek, tilik ‘заднік абутку’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.), ст.-польск. tylec ‘кароткі меч, стылет’, якое Сяткоўскі (Studia, 181) выводзіць з чэш. týlec ‘тупы бок вострых прылад (нажа, сякеры)’. Гл. тыльё.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

tail¹ [teɪl] n.

1. хвост

2. ніз; за́дняя ча́стка, за́днік (самалёта, каметы і да т.п.)

3. infml шпік, шпег

♦

heads or tails? аро́л ці рэ́шка?;

have one’s tail between one’s legs infml падку́рчваць хвост, бая́цца;

be on smb.’s tail ісці́ сле́дам;

turn tail кі́нуцца наўцёкі; даць драпака́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Пята́, пʼята́ ’задняя частка ступні, пятка’ (ТСБМ, Ласт., Варл., Сцяшк.; ашм., Стан.; віл., Сл. ПЗБ), ’абух у сякеры’, ’задняя частка касы’, ’тупы канец яйца’, ’карма лодкі’ (Варл.; Сцяшк.; навагр., полац., Сл. ПЗБ), пʼета́ ’пятка нагі, пятка ў касе, сасе і інш.; межавы знак на вуглу поля’ (ТС), пя́та ’пятка’ (беласт., Сл. ПЗБ), пʼяда́ ’тс’ (драг., Сл. ПЗБ), ст.-бел. пята ’месца (пункт), з якога пачынаецца вымярэнне зямлі’; укр. пʼята́ ’пятка’, рус. пята́, польск. pięta, чэш. pata, славац. päta, в.-луж. pjata, н.-луж. pěta, палаб. ṕǫta, славен. pẹ̑ta, серб.-харв. пета, балг. пета́, макед. пета, ст.-слав. пѧта. Прасл. *pęta ’нага, капыт, ступак’, роднаснае літ. péntis ’абух, задняя частка касы і інш.’, лат. piête, pietis ’абух, аснова грабель, заднік, запатылак’, ст.-прус. pentis ’пята’, афг. pūnda ’пята’, што ўзыходзяць да кораня і.-е. *pent‑ ’ісці, хадзіць’ (Скок, 2, 648; Сной₂, 510). Іншая, менш верагодная версія звязвае праславянскае слова з *pęti ’напінаць’ (гл. пяць), *pǫto ’пута’ (гл. пута), параўн. Шустар-Шэўц, 2, 1072; БЕР, 5, 192; ЕСУМ, 4, 651; пад сумненнем Фасмер, 3, 424. Абедзве версіі лічыць прыймальнымі ESJSt, 11, 643. Збліжэнне з польск. piękny (гл. пекны) з больш ранняга pięk(r)ny ’выступаючы, выпуклы’, здавальняючае семантычна, вядзе да сумнеўнай рэканструкцыі *penktā, гл. Банькоўскі, 2, 573.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

counter

[ˈkaʊntər]

1) прыла́вак -ўка m.

2) буфэ́тная сто́йка, буфэ́тны прыла́вак

[ˈkaʊntər]

1) лічы́льнік -а m. (асо́ба)

2) лічы́льнік, лі́чнік -а m. (апара́т)

III

[ˈkaʊntər]

adv.

наза́д; у адваро́тным кіру́нку; насупро́ць

adj.

супрацьле́глы, адваро́тны; зусім ро́зны

v.t.

1) супрацьста́віць

2) адка́зваць (на ўда́р)

v.i.

1) супярэ́чыць, выступа́ць супро́ць, разьбіва́ць до́вады

2) адбіва́ць уда́р

1) проціле́глае, адваро́тнае n.

2) адбіцьцё ўда́ру, сустрэ́чны ўда́р

3) за́днік -а m. (бо́та, чараві́ка)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)