заве́сці

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. завяду́ завядзё́м
2-я ас. завядзе́ш заведзяце́
3-я ас. завядзе́ завяду́ць
Прошлы час
м. завё́ў завялі́
ж. завяла́
н. завяло́
Загадны лад
2-я ас. завядзі́ завядзі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час завё́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

заве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; завёў, -вяла́, -ло́; -вядзі́; -ве́дзены; зак.

1. каго-што. Ведучы, змясціць куды-н., увесці.

З. каня ў стайню.

2. каго (што). Ведучы, даставіць куды-н. мімаходам, па дарозе.

З. дзіця ў сад.

3. каго (што). Ведучы, накіраваць куды-н., вельмі далёка, не туды, куды належыць.

З. ў балота.

4. што. Устанавіць, арганізаваць.

З. новыя парадкі.

У нас так заведзена.

5. каго-што. Набыць, абзавесціся кім-, чым-н.

З. пчол.

З. гаспадарку.

6. што. Пачаць што-н. (што абазначаецца назоўнікам).

З. гаворку.

З. песню.

З. дружбу.

7. што. Прывесці ў дзеянне, пусціць у ход (механізмы).

З. гадзіннік.

З. матор.

|| незак. заво́дзіць, -во́джу, -во́дзіш, -во́дзіць.

|| наз. заво́д, -у, М -дзе, м. (да 7 знач.) і заво́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заве́сці сов.

1. в разн. знач. завести́; (ведя, доставить в какое-л. место — ещё) отвести́, свести́, увести́;

з. ў лес — завести́ (отвести́, свести́, увести́) в лес;

з. за ву́гал — завести́ (отвести́) за́ угол;

з. размо́ву — завести́ разгово́р;

з. гадзі́ннік — завести́ часы́;

2. (каго, што) (приобрести) завести́, обзавести́сь (кем, чем);

з. саба́ку — завести́ соба́ку;

з. гаспада́рку — завести́ хозя́йство, обзавести́сь хозя́йством;

3. (насекомых) расплоди́ть;

з. клапо́ў — расплоди́ть клопо́в;

4. (песню и т.п.) затяну́ть;

5. (установить) завести́, ввести́; насади́ть;

з. но́выя пара́дкі — завести́ (ввести́, насади́ть) но́вые поря́дки;

◊ з. катры́нку — завести́ шарма́нку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заве́сці, ‑вяду, ‑вядзеш, ‑вядзе; ‑вядзём, ‑ведзяце; пр. завёў, ‑вяла, ‑ло; зак., каго-што.

1. Ведучы, даставіць куды‑н. Завесці дзіця ў сад. □ Пасля сяўбы Андрэй меркаваў завесці чорную кабылу ў валасное мястэчка Старочын і прадаць там. Чарнышэвіч.

2. Адвесці не туды, куды трэба. [Іван Цуба] завёў карнікаў у непраходнае балота. Краўчанка. Дарога на ток здавалася вельмі доўгай. Язэпу ўвесь час хацелася ўцячы, знікнуць або завесці гэтых людзей куды-небудзь далей ад току. Асіпенка. // перан. Прымусіць выйсці за межы жаданага, мажлівага і пад. Капрызнай бывае думка рацыяналізатара. Яна можа завесці яго туды, куды ён, здавалася б, і не меў намеру ісці. Шахавец.

3. Заснаваць, набыць што‑н., абзавесціся чым‑н. Завесці пчол. Завесці гаспадарку. □ Міхал на новым месцы ўзяўся: Каня, кароўку расстараўся, Завёў свіней, дзве-тры авечкі. Колас. Усе нашы хлопцы без выключэння завялі сабе прычоскі. Навуменка.

4. Устанавіць, увесці. Завесці новыя парадкі. Завесці строгі ўлік.

5. і без дап. (звычайна ў спалучэнні з назоўнікамі, якія абазначаюць дзеянне). Пачаць што‑н. Каб крыху перабіць настрой, каб стала весялей, дзяўчаты завялі песню. Дубоўка. Пятро паспрабаваў завесці гаворку пра надвор’е, пра ўраджай. Пальчэўскі.

6. Прывесці ў дзеянне, пусціць у ход які‑н. механізм. Завесці гадзіннік. Завесці патэфон. Завесці матор.

•••

Завесці катрынку — пачаць дакучлівую размову, гаварыць адно і тое ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заве́сці

1. (даставіць) (hín)führen vt; (hín)bríngen* vt;

2. (устанавіць) éinführen vt, éinrichten vt;

заве́сці пара́дак Órdnung scháffen;

разм заве́сці мо́ду [прывы́чку] sich (D) etw. ángewöhnen, éine Gewóhnheit ánnehmen*;

заве́сці спра́ву на каго-н über j-n éine Ákte ánlegen;

3. (набыць) sich (D) ánschaffen;

4. (заснаваць) gründen vt;

5.:

заве́сці гаво́рку ein Gespräch ánknüpfen;

заве́сці знаёмства j-s Bekánntschaft máchen;

заве́сці дру́жбу mit j-m Fréundschaft schlíeßen*;

заве́сці пе́сню ein Lied ánstimmen;

6. (запусціць) ánlassen* vt, ánkurbeln vt; áufziehen* vt;

заве́сці гадзі́ннік die Uhr áufziehen*;

заве́сці мато́р den Mótor ánlassen*; ánkurbeln vt (ручкай)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

заво́дзіць гл. завесці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заво́дка гл. завесці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

завести́ сов., в разн. знач. заве́сці, мног. пазаво́дзіць;

завести́ в лес заве́сці ў лес;

завести́ разгово́р заве́сці размо́ву;

завести́ часы́ заве́сці гадзі́ннік;

завести́ соба́ку заве́сці саба́ку;

завести́ но́вые поря́дки заве́сці но́выя пара́дкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разгу́тарыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак. (разм.).

Завесці гутарку; разгаварыцца.

Р. па дарозе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рама́н², -а, м. (разм.).

Любоўныя адносіны паміж мужчынам і жанчынай.

Завесці р.

|| прым. рамані́чны, -ая, -ае.

Раманічная гісторыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)