Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
жэ́рдка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
Шост з доўгага тонкага ствала дрэва, ачышчанага ад галля.
|| зб.жэ́рдзе, -я, н.
|| памянш.-ласк.жэ́рдачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым.жардзяны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жэ́рдкаж. жердь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жэ́рдка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
Доўгі тонкі, ачышчаны ад галля ствол дрэва, прызначаны для гаспадарчых мэт. Плот з жэрдак. □ За Свіслаччу жэрдка ад стога, Як тычка, стаіць сіратой.Колас.// Доўгая выструганая палка; шост. Вядро, гойдаючыся на жэрдцы, стукалася аб зруб.Чорны.Павёў доктар пана ў лазню, пасадзіў на палок ды загадаў трымацца аберуч за жэрдку.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жэ́рдкаж. lánge, dünne Stánge, Rúndstange f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Жэ́рдка, жэрдзь ’ачышчаны ад галля ствол або галіна дрэва’. Рус.жердь, жердка ’тс’, укр.же́рдка ’гарызантальная галінка’, польск.żerdź, żerdka ’жэрдка’, в.-луж.žerdź ’жэрдка; штанга’, н.-луж.žerdka, žerź ’тс’, чэш.žerď, žerďka, славац.žrď, žŕdka, славен.žr̂d, žr̂dka, серб.-харв.дыял.жр̏т, балг.дыял.жерд, жърд, жъ́рда ’жэрдка’. Ст.-слав.жръдь ’кій, кап’ё’, ст.-рус.жердь (XI ст. у копіі XV ст.). Прасл.*žьrdь звязана чаргаваннем галоснага з *gordъ (гл. горад, азярод); параўн. ст.-в.-ням.gerta ’прут’. Фасмер, 2, 47; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 285–286; Аткупшчыкоў, Из истории, 121; Геаргіеў, Introduction to the History of the I. E. Languages, 1981, 44–45; БЕР, 1, 557; Скок, 602–604; Голуб-Копечны, 444; Покарны, 1, 444. І.‑е. корань *gherdh‑ ’ахватваць, гарадзіць’. Іначай Махэк₂, 726: *žьrd звязана з града, рус.гряда, грядка, што менш верагодна, паколькі не тлумачыць адсутнасці насавога. Гл. яшчэ жэрасць.