Дэкартава сістэма каардынат

т. 6, с. 337

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Прамавугольная дэкартава сістэма каардынат 5/191

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Агульная дэкартава (афінная) сістэма каардынат 5/191

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Дэка́ртаў

прыметнік, прыналежны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. Дэка́ртаў Дэка́ртава Дэка́ртава Дэка́ртавы
Р. Дэка́ртавага Дэка́ртавай
Дэка́ртавае		 Дэка́ртавага Дэка́ртавых
Д. Дэка́ртаваму Дэка́ртавай Дэка́ртаваму Дэка́ртавым
В. Дэка́ртаў (неадуш.)
Дэка́ртавага (адуш.)		 Дэка́ртаву Дэка́ртава Дэка́ртавы (неадуш.)
Дэка́ртавых (адуш.)
Т. Дэка́ртавым Дэка́ртавай
Дэка́ртаваю		 Дэка́ртавым Дэка́ртавымі
М. Дэка́ртавым Дэка́ртавай Дэка́ртавым Дэка́ртавых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Дэка́ртаў

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. Дэка́ртаў Дэка́ртава Дэка́ртава Дэка́ртавы
Р. Дэка́ртавага Дэка́ртавай
Дэка́ртавае		 Дэка́ртавага Дэка́ртавых
Д. Дэка́ртаваму Дэка́ртавай Дэка́ртаваму Дэка́ртавым
В. Дэка́ртаў (неадуш.)
Дэка́ртавага (адуш.)		 Дэка́ртаву Дэка́ртава Дэка́ртавы (неадуш.)
Дэка́ртавых (адуш.)
Т. Дэка́ртавым Дэка́ртавай
Дэка́ртаваю		 Дэка́ртавым Дэка́ртавымі
М. Дэка́ртавым Дэка́ртавай Дэка́ртавым Дэка́ртавых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ГЕАДЭЗІ́ЧНЫЯ КААРДЫНА́ТЫ,

велічыні, якія вызначаюць становішча пунктаў на Зямлі і ў каляземнай прасторы адносна паверхні зямнога эліпсоіда — геагр. шырата, даўгата і вышыня пункта. Геадэзічную шырату і даўгату вылічваюць ад зыходнага пункта «Пулкава» метадам трыянгуляцыі, вышыню — ад нуля Кранштацкага футштока нівеліраваннем. Выкарыстоўваюцца і інш. сістэмы каардынат: для вызначэння геадэзічных каардынат пунктаў у прасторы — прамавугольная дэкартава сістэма каардынат з пачаткам у цэнтры зямнога эліпсоіда; для вызначэння планавага становішча пунктаў на параўнальна невял. аб’ектах — прамавугольная сістэма каардынат на плоскасці; для інж. работ — сістэма занальных плоскіх прамавугольных каардынат у праекцыі Гаўса—Кругера з пачаткам каардынат у пункце перасячэння восевага (сярэдняга) мерыдыяна шасціградуснай зоны з экватарам. Геадэзічныя каардынаты адрозніваюцца ад астранамічных некалькімі секундамі на раўнінных тэрыторыях і некалькімі дзесяткамі секунд у перадгорных і горных раёнах. Гэта абумоўлена адступленнем фігуры геоіда ад матэм. фігуры эліпсоіда.

Р.А.Жмойдзяк.

т. 5, с. 116

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)