дья́вол

1. миф. д’я́бал, -бла м.;

2. бран. чорт, род. чо́рта м., д’я́бал, -бла м., нячы́сты, -тага м.;

како́го дья́вола яко́га чо́рта;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нячы́сцік ж., разг. лука́вый, бес, бесёнок, нечи́стый, дья́вол

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сатана́ ж., в разн. знач. сатана́, дья́вол м., чёрт м.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лука́вый

1. хі́тры;

2. сущ. (дьявол) нячы́сты, -тага м., нячы́сцік, -ка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Дыя́вал ’д’ябал’ (Нас.). Рус. дья́вол, укр. дия́вол, дія́вол. Усх.-слав. лексемы запазычаны праз ц.-слав. мову прама з грэч. διάβολος ’тс’. Гл. Фасмер, 1, 560; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 225–226. Параўн. д’я́бал.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

д’я́бал, -бла м., рел., бран. дья́вол, сатана́, бес;

а ну цябе́ да д’я́бла (к чо́рту) — ну тебя́ к ле́шему

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Д’ябал ’д’ябал’ (БРС, Сцяшк., Нас., Шат., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. diabełст.-польск. была яшчэ форма diaboł). Польск. слова са ст.-чэш. diábel (чэш. ďabel) < лац. diabolus < грэч. διάβολος (гл. Слаўскі, 1, 146). Запазычанне сведчыцца наяўнасцю гука ‑б‑ (ва ўсх.-слав. мовах, дзе слова ўзята прама з грэч. мовы, формы тыпу рус. дья́вол, укр. дия́вол, дія́вол). Іншая форма слова — дзя́бал (дзя́бэлНас.), якая, паводле Кюнэ (Poln., 52), таксама запазычана з польск. diabeł (djabeł).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

враг

1. во́раг, -га м.;

кла́ссовый враг кла́савы во́раг;

враг наро́да во́раг наро́да;

2. (дьявол) устар. нячы́сты, -тага м., нячы́сцік, -ка м., чорт, род. чо́рта м.;

враг попу́тал нячы́сты (нячы́сцік, чорт) падбі́ў (падаткну́ў);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Homines nihil agendo discunt male agere

Нічога не робячы, людзі вучацца рабіць благое.

Ничего не делая, люди учатся делать дурное.

бел. Пачнеш ляніцца ‒ будзеш з торбаю валачыцца. Ад ляноты чакай бядоты. Гультай ды злодзей ‒ два родныя браты. Гультайства горш за хваробу. Гультай ляжыць, а ліха бяжыць.

рус. Праздность ‒ мать всех пороков. Лень добра не делает, без соли обедает. Труд человека кормит, а лень портит. От безделья дурь наживается, в труде воля закаляется.

фр. En ne faisant rien on apprend à mal faire (Ничего не делая, учатся делать плохое/дурное). L’oisiveté est (la) mère de toutes les vices (Праздность ‒ мать всех пороков).

англ. Idleness is the parent of vice (Безделие ‒ родитель порока). Satan finds some mischief still for idle hands to do (Дьявол занимает ленивые руки бедой).

нем. Nach Faulheit folgt Krankheit (После лени следует болезнь). Faulheit ist der Schlüssel zur Armut (Лень ‒ ключ к бедности). Faulheit lohnt mit Armut (Лень оплачивает бедность). Müßiggang ist aller Laster Anfang (Тунеядство есть начало всех пороков). Müßiggang ist der Tugend Untergang (Ty неядство ‒ мать всего зла).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

нячы́сты I прил., в разн. знач. нечи́стый;

~тая бялі́зна — нечи́стое бельё;

~тая паро́да — нечи́стая поро́да;

~тае вымаўле́нне — нечи́стое произноше́ние;

~тая рабо́та — нечи́стая рабо́та;

~тае сумле́нне — нечи́стая со́весть;

н. на руку́ — нечи́стый на́ руку

нячы́сты II разг.

1. (греховный) нечи́стый; дья́вольский;

~тае ме́сца — нечи́стое (дья́вольское) ме́сто;

2. сущ. нечи́стый, лука́вый, бес, дья́вол;

н. падбі́ў — бес попу́тал;

н. дух — нечи́стый дух;

~тая сі́ла — нечи́стая си́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)