дыкта́тар

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. дыкта́тар дыкта́тары
Р. дыкта́тара дыкта́тараў
Д. дыкта́тару дыкта́тарам
В. дыкта́тара дыкта́тараў
Т. дыкта́тарам дыкта́тарамі
М. дыкта́тару дыкта́тарах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дыкта́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Кіраўнік, які карыстаецца неабмежаванай уладай.

2. перан. Той, хто паводзіць сябе ў адносінах да іншых уладарна і нецярпіма.

|| прым. дыкта́тарскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыкта́тар м. дикта́тор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дыкта́тар, ‑а, м.

1. Асоба, якая карыстаецца неабмежаванай уладай у кіраванні дзяржавай. // перан. Пра таго, хто ігнаруе калегіяльнасць, дапускае грубае адміністраванне.

2. У Старажытным Рыме — службовая асоба, якая прызначалася сенатам у выпадку знешняй або ўнутранай небяспекі для дзяржавы і мела неабмежаваныя паўнамоцтвы.

[Лац. dictator.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыктатар

т. 6, с. 280

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Дыктатар 4/323; 6/515

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

дыкта́тар м Diktátor m -s, -tóren

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дыкта́тар

(лац. dictator)

1) службовая асоба ў Стараж. Рыме, якая прызначалася сенатам у выпадку знешняй або ўнутранай небяспекі для дзяржавы і мела неабмежаваныя паўнамоцтвы;

2) правіцель краіны, які карыстаецца неабмежаванай ўладай;

3) перан. асоба, якая ігнаруе калегіяльнасць, вядзе сябе ўладна і нецярпіма ў адносінах да падначаленых.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Дыкта́тар ’дыктатар’ (БРС). Ст.-бел. диктаторъ ’тс’ (вядомае з XVII ст.) Булыка (Запазыч., 96) лічыць непасрэдным запазычаннем з лац. dictator. Невядома, ці сучаснае бел. слова працягвае ст.-бел. традыцыю. Рус. дикта́тор Шанскі (1, Д, Е, Ж, 119) лічыць запазычаннем са ст.-слав. диктаторъ (з XII ст.); няпэўна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыкта́тар

(лац. dictator)

1) правіцель, які карыстаецца неабмежаванай уладай;

2) перан. той, хто паводзіць сябе ў адносінах да іншых уладарна і нецярпіма.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)