до́ўбня

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. до́ўбня до́ўбні
Р. до́ўбні до́ўбняў
Д. до́ўбні до́ўбням
В. до́ўбню до́ўбні
Т. до́ўбняй
до́ўбняю
до́ўбнямі
М. до́ўбні до́ўбнях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

до́ўбня ж.

1. уст. (молот) балда́;

2. (орудие для убоя скота) бойни́ца;

3. разг., бран. (глупый человек) балда́ м. и ж., обалду́й м., чурба́н м.;

чака́ць як вол до́ўбніпогов. ждать как вол о́буха́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

до́ўбня, -і, мн. -і, -яў і даўбня́, -і́, мн. до́ўбні і (з ліч. 2, 3, 4) даўбні́, до́ўбняў, ж.

1. Прылада для ўбівання чаго-н., забою жывёлы і пад.

Замахнуцца доўбняй.

2. перан., пагард. Пра тупога, някемлівага чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

до́ўбня ж

1. уст (молат) Vrschlaghammer m -s, -, schwrer Schmedehammer;

2. м, ж перан, лаянк Dmmkopf m -(e)s, -köpfe, Schfskopf m;

яго́ і до́ўбняй не заб’е́ш ≅ er ist gesnd wie ein Fisch im Wsser

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

до́ўбня, ‑і і даўбня́, ‑і, ж.

1. Вялікая палка з патаўшчэннем на канцы (для ўбівання чаго‑н., забою жывёлы і пад.). Машэка доўбняй замахнуцца яшчэ на некага спяшыць... Купала. Яшчэ парася ў чэраве, а доўбня ўжо гатова. З нар.

2. перан. Пагард. Пра няцямкага, дурнога чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

До́ўбнядоўбня’, ’дурны, цурбан’ (БРС). Слова, вядомае ў многіх слав. мовах. Параўн. ст.-рус. Долбня (уласнае імя), рус. долбня́, укр. до́вбня, ст.-чэш. dlubna, чэш. dlubna, dlubně, балг. длъ́бня (з іншым значэннем ’штосьці выдзеўбанае, заглыбленне; дзёўбанне’), балг. дыял. длъбня́ ’драўляны молат’, славен. dȏlbnja ’даўбанне, выдзёўбванне’. Прасл. *dьlbьna (паводле Трубачова, Эт. сл., 5, 207). Цікава, што ў некаторых слав. мовах гэтага слова няма (напр., у польскай, славацкай, сербскахарвацкай), што сведчыць аб дыялектным яго характары ў праславянскі час. Лічыцца вытворным з суфіксам ‑ьna (‑ьnʼa) ад дзеяслова *dьlbti ’дзяўбаць’ (Трубачоў, там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

доўбня, даўбня, даўбежка, даўбешка, баба, шляга, трамбоўка

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Доўбня Іван Пятровіч

т. 6, с. 187

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

даўбня́ гл. доўбня.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даўбня́ ж., см. до́ўбня

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)