Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
до́за, -ы, мн. до́зы, доз, ж.
1. Дакладна адмераная колькасць чаго-н. (якога-н. рэчыва, лякарства і пад.).
Прымаць лякарства невялікімі дозамі.
Д. радыеактыўнага апрамянення.
2.перан. Некаторая колькасць чаго-н. (іроніі, смеху і пад.).
Д. яўнай іроніі і знявагі.
|| прым.до́завы, -ая, -ае (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
до́запрям., перен.до́за, -зы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́заж., прям., перен.до́за;
ко́нская д. — лошади́ная до́за
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́за, ‑ы, ж.
Порцыя лякарства, прызначаная на адзін прыём. Сцяпан хутка ўліў у знясіленае цела дзіцяці дозу камф[о]ры.Шамякін.// Колькасць рэчыва, якое ўносіцца ў што‑н., уваходзіць у састаў якой‑н. сумесі. Палікарпаўна.. настойліва параіла звяну зменшыць дозу азоту.Кулакоўскі.//перан. Некаторая колькасць чаго‑н. Сама справа была з вялікай дозай прыгодніцтва.Чорны.Гаўляйтэр не разумее.. сэнсу гэтых слоў, прасякнутых добрай дозай іроніі і нават яўнай знявагі.Лынькоў.
[Грэч. dosis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
до́зажспец Dósis f -, -sen;
до́за радыя́цыі Stráhlungsdosis f;
ра́завая до́заÉinzeldosis f;
смяро́тная до́за tödliche Dósis f, Letáldosis f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
До́за ’доза’ (БРС). Рус.до́за, укр.до́за. Запазычанне з франц. мовы (dose, а гэта з вучонай латыні: dosis < грэч.δόσις). Гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 153–154. Фасмер (1, 522) дапускае і ням. пасрэдніцтва, што менш верагодна (упершыню слова сустракаецца ў Фанвізіна ў «Пісьмах з Францыі»; гл. Шанскі, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
до́за
(фр. dose < с.-лац. dosis, ад гр. dosis = порцыя, прыём)
1) дакладна адмераная колькасць, норма чаго-н. (напр. д. лякарства, д. радыеактыўнага апрамянення);
2) перан. некаторая частка чаго-н. (напр. д. іроніі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
до́за
(фр. dose, ад гр. dosis = порцыя, прыём)
1) дакладна адмераная колькасць, норма чаго-н. (напр. д. лякарства, д. радыеактыўнага выпрамянення);
2) перан. некаторая частка чаго-н. (напр. д. іроніі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)