дзя́дзька, -і, м.

1. мн. -і, -аў. Бацькаў або матчын брат.

У госці прыехаў д.

Лявон.

2. мн. -і́, -о́ў. Дарослы мужчына наогул; зварот да старэйшага мужчыны.

Скажыце, д., як прайсці ў бальніцу?

◊

І квіта, дзядзька Мікіта (разм.) — і ўсё тут.

|| ласк. дзя́дзечка, -і, мн. -і, -чак, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзя́дзька

‘дарослы мужчына’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. дзя́дзька дзядзькі́
Р. дзя́дзькі дзядзько́ў
Д. дзя́дзьку дзядзька́м
В. дзя́дзьку дзядзько́ў
Т. дзя́дзькам дзядзька́мі
М. дзя́дзьку дзядзька́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дзя́дзька

‘брат бацькі, маці; цётчын муж’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. дзя́дзька дзя́дзькі
Р. дзя́дзькі дзя́дзькаў
Д. дзя́дзьку дзя́дзькам
В. дзя́дзьку дзя́дзькаў
Т. дзя́дзькам дзя́дзькамі
М. дзя́дзьку дзя́дзьках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дзя́дзька м.

1. (родственник) дя́дя, дя́дюшка;

2. (при обращении) дя́дя, дя́денька;

3. (взрослый мужчина) дя́дя;

4. уст. (слуга) дя́дька;

◊ і кві́та, дз. Мікі́та — погов. и всё тут; и никаки́х;

до́бры дз. — благоде́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзя́дзька, ‑і, м.

1. Бацькаў або матчын брат; цётчын муж. Не вярнуўся дадому і татаў брат, дзядзька Пятрусь. Брыль.

2. Дарослы мужчына наогул; зварот да старэйшага ўзростам мужчыны. Тры дзяўчынкі, адна меншая за другую, туліліся да маці, з непасрэднай дзіцячай цікаўнасцю зыркаючы вочкамі на незнаёмых дзядзькоў. Дадзіёмаў. У калідоры стаялі Міколавы аднавяскоўцы — дзядзька Лявон і цётка Тэкля. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзя́дзька м

1. (сваяк) Ónkel m -s, -;

2. уст (выхавальнік) Erzíeher [Áufseher] éines ádligen Knáben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Дзя́дзька ’дзядзька’. Параўн. укр. дя́дько, рус. дя́дя. Усх.-слав. лексемы. Лічыцца, што яны ўзніклі асіміляцыяй з дѣдѧ (< *dědъ). Гл. Фасмер, 1, 561; Трубачоў, История терм., 85; Бернекер, 1, 191; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 230–231.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

«Дзядзька Антон»

т. 6, с. 135

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

п’янава́ты, -ая, -ае.

Злёгку п’яны.

Насупраць сядзеў п. дзядзька.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дя́дька дзя́дзька, -кі м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)