дама́шні

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. дама́шні дама́шняя дама́шняе дама́шнія
Р. дама́шняга дама́шняй
дама́шняе		 дама́шняга дама́шніх
Д. дама́шняму дама́шняй дама́шняму дама́шнім
В. дама́шні (неадуш.)
дама́шняга (адуш.)		 дама́шнюю дама́шняе дама́шнія (неадуш.)
дама́шніх (адуш.)
Т. дама́шнім дама́шняй
дама́шняю		 дама́шнім дама́шнімі
М. дама́шнім дама́шняй дама́шнім дама́шніх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дама́шні в разн. знач. дома́шний;

д. тэлефо́н — дома́шний телефо́н;

~нія непрые́мнасці — дома́шние неприя́тности;

д. хала́т — дома́шний хала́т;

лячы́цца ~німі сро́дкамі — лечи́ться дома́шними сре́дствами;

~няя жывёла — дома́шние живо́тные;

○ д. а́рышт — дома́шний аре́ст

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дама́шні, ‑яя, ‑яе.

1. Прызначаны для задавальнення бытавых патрэб у доме. Дамашні тэлефон. Дамашнія туфлі. □ Убачыўшы паважную жанчыну ў багатым дамашнім халаце, чалавек у цывільнай вопратцы памякчэў, зняў капялюш. Машара. // Звязаны з доглядам дома, сям’і і пад. Справіць дамашнюю работу.

2. Зроблены, прыгатаваны дома, у сваёй гаспадарцы; не куплены. Дамашні хлеб. □ Злева перад сцэнаю, якая была збіта з новых смалістых дошак і завешана заслонаю з дамашніх тканін, сядзелі музыкі. Гартны. // Прызначаны для выканання дома. Дамашняе заданне.

3. Сямейны, прыватны. Дамашні настаўнік. Дамашняе выхаванне. Дамашнія абставіны. □ Дзядзька Марцін паехаў араць, а Лабановіч некаторы час сядзеў і слухаў навіны дамашняга жыцця. Колас.

4. у знач. наз. дама́шнія, ‑іх. Члены сям’і; асобы, якія жывуць з кім‑н. разам. Надышла цішыня: дамашнія вячэралі. Мележ.

5. Свойскі, не дзікі (пра жывёл, птушак). Валяліся пярыны, падушкі, самакаты, труны розных дамашніх жывёл. Шамякін.

•••

Дамашні арышт гл. арышт.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дама́шні, -яя, -яе.

1. Які адносіцца да дома, сям’і, прызначаны для карыстання дома.

Д. тэлефон.

Д. халат.

2. Зроблены, прыгатаваны дома або прызначаны для выканання дома.

Д. хлеб.

Дамашняе заданне.

3. Сямейны, прыватны.

Дамашняе выхаванне.

4. Свойскі, не дзікі.

Дамашнія жывёлы.

5. у знач. наз. дама́шнія, -іх. Члены сям’і (разм.).

Нашы дамашнія.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дама́шні Haus-; häuslich; zum Háus(e) [zur Wóhnung, zur Famíli¦e] gehörig;

дама́шняя гаспада́рка Háuswirtschaft f -, -en;

дама́шняя каўбаса́ háusschlachtene Wurst;

дама́шняя жывёла Háustier n -es, -e, gezähmtes Tier

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

шлафро́к, ‑а, м.

Уст. Дамашні халат.

[Ням. Schlafrock.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дома́шний

1. дама́шні; ха́тні;

дома́шний телефо́н дама́шні тэлефо́н;

дома́шняя хозя́йка ха́тняя гаспады́ня;

дома́шний аре́ст дама́шні а́рышт;

2. (приручённый, не дикий) сво́йскі;

дома́шняя пти́ца сво́йская пту́шка;

дома́шние живо́тные сво́йская жывёла;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пена́ты, ‑аў; адз. няма.

Уст. Родны дом, родны кут, дамашні ачаг.

[Ад лац. Penates — багі дамашняга ачага.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даместыка́цыя

(ад лац domesticus = дамашні)

прыручэнне дзікіх жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Дарэ́ктар ’дамашні настаўнік’ (БРС). З польск. dyrektor (< лац.) ’тс’. Параўн. ст.-бел. директоръ ’духоўны настаўнік’ (Булыка, Запазыч., 96).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)