Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Даляга́ць ’балець, турбаваць, непакоіць, мучыць’ (пра арганізм) (зэльв., Сцяц.). Ужываецца толькі ў 3 ас. Бясспрэчнае запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск.dolegać ’тс’. Да польск. дзеяслова гл. коратка ў Брукнера, 292 (пад lec). Параўн. ст.-бел.долегливость ’недамаганне’ (< польск.dolegliwość; гл. Булыка, Запазыч., 99).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ail
[eɪl]
v.
1) бале́ць, даляга́ць
What ails you? —
а) Што табе́ даляга́е?
б) У чым спра́ва?
2) цярпе́ць, быць хво́рым, хварэ́ць, недамага́ць
She ailed for years — Яна́ недамага́ла гада́мі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Перало́гі ’эпілепсія’ (жыт., Арх. ГУ), перэло́га, перэло́гі ’ліхаманка’ (часцей у праклёнах), пераложаны ’хворы на ліхаманку’ (ТС), перэло́гі ’хвароба на жывот у коней і буйной рагатай жывёлы’ (мазыр., З нар. сл.), ’рожа ў свіней’ (стол., ЛА, 1), пэрэло́гі ’хвароба свойскай жывёлы’ (Сл. Брэс.), ’курч, сутарга’ (Нар. лекс.), пералога ’нягоднік’, пераложны ’нядобры; прыпадачны’ (жыт., Арх. ГУ; Мат. Гом.); пераляга́ць: пераляга́е ’шкодзіць’, параўн. у фразе: лішняе, можа, зʼеў, дак яму і пералягло́. Укр.перело́ги ’курчы, сутаргі ў скаціны’; рус.перело́ги ’запор у дзяцей; болі ў жываце (у жывёлаў)’, ’хвароба жывёл, калі перастаюць хадзіць заднія ногі’, ст.-слав.прѣлогъ ’дызентэрыя’. Прасл.*per‑logъ, Да пера- і ляжа́ць (гл.), параўн. даляга́ць ’балець, турбаваць, шкодзіць’ (гл.). Сюды, відаць, каш.-славін.parłąga ’назойлівасць, дакучлівасць’, вытв. parłąžëc są ’надаядаць, прыставаць’, што да *legti (Варбат, Слав. языкозн. IX, 66–67).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
trouble
[ˈtrʌbəl]1.
n.
1) бяда́f.; кло́пат -у m., турбо́та f.
That boy makes trouble for the teachers — Гэ́ны хлапе́ц ро́біць кло́пат наста́ўнікам
to get into trouble — тра́піць у бяду́
2) пры́красьць, непрые́мнасьць f.
3) неспако́й -ю m., забурэ́ньні pl.
political troubles — паліты́чныя забурэ́ньні
4) стара́ньне, намага́ньне n.
Take the trouble to do careful work — Пастара́йся до́бра зрабі́ць
5) прабле́ма f.
She has heart trouble — Яна́ хварэ́е на сэ́рца
2.
v.t.
1) турбава́ць, непако́іць
The lack of business troubled him — Засто́й у га́ндлі непако́іў яго́
May I trouble you to pass the sugar? — Ці магу́ я патурбава́ць вас і папрасі́ць пада́ць мне цу́кар?
2) даляга́ць
His wound troubles him — Яго́ная ра́на даляга́е яму́
3.
v.i.
турбава́цца, непако́іцца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)