дажджавыя - Пошук

Дажджавыя чэрві 4/118; 6/58, 571

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

слаіста-дажджавыя воблакі

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ДАЖДЖАВЫ́Я ЧЭРВІ, земляныя чэрві,

агульная назва 5 сям. кольчатых чарвей кл. алігахетаў, або малашчацінкавых кальчацоў. Каля 1500 відаў. Пашыраны ўсюды, акрамя Антарктыды. Жывуць у глебе, подсціле, буйныя віды рыюць хады глыб. да 8 м. На Беларусі 13 відаў, найб. пашыраны пашавы чарвяк (Nicodrilus caliginosus), малы чырвоны чарвяк, або малы выпаўзак (Lumbricus rubellus), эйзеніела чатырохгранная (Eiseniella tetraedra), гнаявы чарвяк (Eisenia foetida), вял. чырвоны выпаўзак (Lumbricus terrestris) і інш.

Даўж. 2 см — 3 м (Eisenia magnifica), шыр. да 20 мм. Цела цыліндрычнае, крыху сплясканае або чатырохграннае, светла-шэрае, зялёнае, вішнёва-чырвонае, чорна-бурае. Складаецца з 60—450 членікаў (сегментаў), на кожным з іх (акрамя першага) ад 8 да некалькіх дзесяткаў шчацінак, што дапамагаюць пры поўзанні і ўтрыманні ў нары. На пярэднім канцы цела паясок, што выдзяляе рэчыва, якое склейвае 2 асобіны пры спароўванні і ўтварае яйцавы кокан. Добра развітыя нерв., крывяносная, стрававальная, выдзяляльная і палавая сістэмы, органы дотыку, нюху, здольнасць да рэгенерацыі. Дыхаюць скурай. Гермафрадыты. Актыўныя ноччу, днём выпаўзаюць з зямлі толькі пасля дажджу (адсюль назва). Сапрафагі. Жывяцца пераважна рэшткамі раслін. Рыхляць і ўзбагачаюць глебу мінер. рэчывамі, надаюць ёй устойлівую дробна-камякаватую структуру, спрыяюць аэрацыі і ўвільгатненню. Некаторыя — гаспадары ўзбуджальнікаў гельмінтозаў жывёл і чалавека.

**Дажджавыя чэрві**: 1 — вялікі чырвоны выпаўзак; 2 — малы чырвоны; 3 — гнаявы; 4 — эйзеніела чатырохгранная.

т. 6, с. 8

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

КУ́ЧАВА-ДАЖДЖАВЫ́Я ВО́БЛАКІ

[міжнар. назва Cumulonimbus (Cb)],

шчыльныя і магутныя воблакі белага колеру з цёмнымі, зрэдку сіняватымі асновамі з моцным вертыкальным развіццём (да выш. 14 км). Ападкі з іх ліўневага характару, часам суправаджаюцца навальніцай, шквалам, градам. Развіваюцца з магутных кучавых воблакаў, адрозніваюцца ад іх верхняй часткай, якая складаецца з крышталёў лёду.

т. 9, с. 64

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дажджавы́

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	дажджавы́	дажджава́я	дажджаво́е	дажджавы́я
Р.	дажджаво́га	дажджаво́й дажджаво́е	дажджаво́га	дажджавы́х
Д.	дажджаво́му	дажджаво́й	дажджаво́му	дажджавы́м
В.	дажджавы́ (неадуш.) дажджаво́га (адуш.)	дажджаву́ю	дажджаво́е	дажджавы́я (неадуш.) дажджавы́х (адуш.)
Т.	дажджавы́м	дажджаво́й дажджаво́ю	дажджавы́м	дажджавы́мі
М.	дажджавы́м	дажджаво́й	дажджавы́м	дажджавы́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ку́чава-дажджавы́

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	ку́чава-дажджавы́	ку́чава-дажджава́я	ку́чава-дажджаво́е	ку́чава-дажджавы́я
Р.	ку́чава-дажджаво́га	ку́чава-дажджаво́й ку́чава-дажджаво́е	ку́чава-дажджаво́га	ку́чава-дажджавы́х
Д.	ку́чава-дажджаво́му	ку́чава-дажджаво́й	ку́чава-дажджаво́му	ку́чава-дажджавы́м
В.	ку́чава-дажджавы́ (неадуш.) ку́чава-дажджаво́га (адуш.)	ку́чава-дажджаву́ю	ку́чава-дажджаво́е	ку́чава-дажджавы́я (неадуш.) ку́чава-дажджавы́х (адуш.)
Т.	ку́чава-дажджавы́м	ку́чава-дажджаво́й ку́чава-дажджаво́ю	ку́чава-дажджавы́м	ку́чава-дажджавы́мі
М.	ку́чава-дажджавы́м	ку́чава-дажджаво́й	ку́чава-дажджавы́м	ку́чава-дажджавы́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

слаі́ста-дажджавы́

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	слаі́ста-дажджавы́	слаі́ста-дажджава́я	слаі́ста-дажджаво́е	слаі́ста-дажджавы́я
Р.	слаі́ста-дажджаво́га	слаі́ста-дажджаво́й слаі́ста-дажджаво́е	слаі́ста-дажджаво́га	слаі́ста-дажджавы́х
Д.	слаі́ста-дажджаво́му	слаі́ста-дажджаво́й	слаі́ста-дажджаво́му	слаі́ста-дажджавы́м
В.	слаі́ста-дажджавы́ (неадуш.) слаі́ста-дажджаво́га (адуш.)	слаі́ста-дажджаву́ю	слаі́ста-дажджаво́е	слаі́ста-дажджавы́я (неадуш.) слаі́ста-дажджавы́х (адуш.)
Т.	слаі́ста-дажджавы́м	слаі́ста-дажджаво́й слаі́ста-дажджаво́ю	слаі́ста-дажджавы́м	слаі́ста-дажджавы́мі
М.	слаі́ста-дажджавы́м	слаі́ста-дажджаво́й	слаі́ста-дажджавы́м	слаі́ста-дажджавы́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

су́нуцца², -нуся, -нешся, -нецца; су́нься; незак. (разм.).

1. Вельмі павольна рухацца.

Калёсы ледзь сунуліся па гразі.

Па небе сунуліся дажджавыя хмары.

2. Перамяшчацца, перасоўвацца, спаўзаць куды-н.

Пласт саломы паволі сунуўся з воза.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дажджавы́, ‑ая, ‑ое.

1. Які паходзіць з дажджу, уласцівы дажджу, утвораны дажджом. Дажджавая вада. Дажджавыя каплі. □ За агародамі на нізкай паплавіне звінела дажджавая ручаіна. Чорны. // Які нясе дождж, багаты дажджом. Дажджавыя воблакі. // Прызначаны для засцярогі ад дажджу. Дажджавы плашч.

•••

Дажджавы чарвяк гл. чарвяк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Земляныя чэрві, гл. Дажджавыя чэрві

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Verbum