Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
гі́ра, -ы, мн. -ы, гір, ж.
1. Металічны груз пэўнай вагі, які выкарыстоўваецца ў якасці меры пры важанні, а таксама спартыўная прылада для практыкаванняў у цяжкай атлетыцы.
2. Вісячы груз для процівагі або прывядзення ў рух механізма.
Гадзіннік з гірамі.
|| прым.гірaвы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гі́раж., в разн. знач. ги́ря;
гі́ры для вагі́ — ги́ри для весо́в;
падніма́ць гі́ры — спорт. поднима́ть ги́ри;
гадзі́ннік з гі́рамі — часы́ с ги́рями
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гі́ра, ‑ы, ж.
1. Металічны груз пэўнай вагі, які служыць мерай масы (вагі) пры ўзважванні прадметаў. Пудовая гіра.// Спартыўная прылада для гімнастычных практыкаванняў у цяжкай атлетыцы. Практыкаванне з гірамі і штангай.
2. Вісячы груз, які прыводзіць у рух механізм або з’яўляецца процівагай. Гіра насценнага гадзінніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГІ́РА
(Gira) Людас Канстанцінавіч (27.8.1884, Вільня — 1.7.1946),
літоўскі паэт.Нар. паэт Літвы (1945). Акад.АН Літвы (1946). Скончыў Віленскую каталіцкую духоўную семінарыю. У 1913—14 рэдактар газ. «Vaivórykštē» («Вясёлка»), у 1921—26 — дырэктар Дзярж. т-ра ў Каўнасе, у 1940—41 — намеснік наркома асветы. У сваіх творах адлюстраваў гіст. мінулае Літвы (зб-кі вершаў «Песні палёў», «Дарогамі радзімы», абодва 1912; трагедыя «Помста», 1910; драм. містэрыя «Кветка папараці», 1928), героіку і драматызм ваенных гадоў (кн. вершаў «Літва Грунвальда», «Гвалт і рашучасць», абедзве 1942; «На далёкіх пуцявінах», 1945). Незакончаная паэма «Вёска каля прыгранічнай ракі» пра дружбу літ. і бел. народаў. У яго творах — рамантычная прыўзнятасць вобразаў, пейзажныя матывы, шматгранны свет інтымных перажыванняў, уплыў фалькл. стылістыкі і меладычнасць верша. Шматлікія яго творы пакладзены на музыку. Выступаў як літ. крытык, як перакладчык твораў Я.Купалы (аўтар першых крытычных водгукаў на яго творчасць), А.Пушкіна, Т.Шаўчэнкі і інш. На бел. мову яго творы перакладалі А.Астапенка, А.Вольскі, С.Дзяргай, М.Лужанін, К.Цітоў і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гі́ражспарт
1. Gewícht n -(e)s, -e;
2. Hántel f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Гі́ра1 ’гіра’ (БРС, Шат.), гіра ’тс’ (Сл. паўн.-зах.). Рус.ги́ря (ст.-рус.гыря), укр.ги́ря. Магчыма, запазычанне з усх. моў; гл. агляд у Шанскага, 1, Г, 82 (параўн. таксама Фасмер, 1, 408). Гл. яшчэ гі́ра2.
Гі́ра2 ’валасы, чуб’ (Шат., Сцяц.). Параўн. укр.ги́ря ’коратка астрыжаны’, ’гіра’. Зыходным лічыцца *гы́ря ’гіра, вага’ (незразумелага паходжання; агляд версій у Фасмера, 1, 408; Рудніцкі, 1, 619), а ’валасы; коратка астрыжаны’ можа быць метафарай. Параўн. гірка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГІРА...
(ад грэч. gyros круг, gyreuō кручуся, вярчуся),
частка складаных слоў, якая паказвае на адносіны іх да вярчальнага руху, напр., гіракомпас, гіраскоп.