гіперге́нны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. гіперге́нны гіперге́нная гіперге́ннае гіперге́нныя
Р. гіперге́ннага гіперге́ннай
гіперге́ннае		 гіперге́ннага гіперге́нных
Д. гіперге́ннаму гіперге́ннай гіперге́ннаму гіперге́нным
В. гіперге́нны (неадуш.)
гіперге́ннага (адуш.)		 гіперге́нную гіперге́ннае гіперге́нныя (неадуш.)
гіперге́нных (адуш.)
Т. гіперге́нным гіперге́ннай
гіперге́ннаю		 гіперге́нным гіперге́ннымі
М. гіперге́нным гіперге́ннай гіперге́нным гіперге́нных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гіперге́нны гиперге́нный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гіперге́нны

(ад гіпер- + -генны);

г-ае месцанараджэнне — паклады карысных выкапняў, якія ўзніклі каля зямной паверхні ў .выніку гіпергенезу (параўн. гіпагенны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Асадкава-гіпергенны цыкл 3/409

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

гиперге́нный гіперге́нны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гіпаге́нны

(ад гіпа- + -генны);

г-ае радовішча — паклады карысных выкапняў, якія ўзніклі ў глыбінных частках Зямлі (параўн. гіпергенны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВІЛЕМІ́Т

(ад імя караля Нідэрландаў Вільгельма І),

мінерал падкласа астраўных сілікатаў, сілікат цынку Zn2[SiO4]. Прымесі марганцу, жалеза, кальцыю, магнію. Крышталізуецца ў трыганальнай сінганіі. Крышталі прызматычныя або ігольчастыя. Агрэгаты зярністыя, радыяльна-прамянёвыя, нацёкі і інш. Колер белы, жоўты, зялёны, чырвоны або карычневы. Бляск шкляны да смалістага. Цв. 5,5. Шчыльн. 3,9—4,1 г/см³. Кантактава-метасаматычны гідратэрмальны; часта гіпергенны. Выкарыстоўваецца як цынкавая руда. Празрыстыя жоўтыя вілеміты — каштоўныя камяні; сінтэтычныя — люмінафоры.

т. 4, с. 161

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІВІЯНІ́Т

(ад прозвішча англ. мінералога Дж.Вівіяна),

мінерал класа фасфатаў, водны фасфат двухвалентнага жалеза Fe3[PO4]2∙8H2O. Прымесі марганцу, магнію, кальцыю. Крышталізуецца ў манакліннай сінганіі. Крышталі прызматычныя, ігольчастыя, таблітчатыя. Зямлістыя і парашкаватыя масы, канкрэцыі. У свежым выглядзе бясколерны, празрысты, на паветры лёгка акісляецца, набываючы блакітную, індыгава-сінюю да чорна-сіняй афарбоўку. Бляск шкляны або зямлісты. Цв. 1,5—2. Шчыльн. 2,7 г/см³. Асадкавы, радзей гіпергенны, ёсць у многіх тарфяніках. Выкарыстоўваецца як мінер. пігмент (сіняя фарба) і мясц. ўгнаенне. У Беларусі радовішчы вівіяніту ў Гомельскай і Магілёўскай абласцях.

т. 4, с. 139

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БАРЫ́Т,

цяжкі шпат, мінерал класа сульфатаў (сульфат барыю, BaSO4). Мае ў сабе 65,7% вокіслу барыю (BaO). Прымесі стронцыю, кальцыю, свінцу. Крышталізуецца ў рамбічнай сінганіі. Звычайна трапляецца ў выглядзе суцэльных буйнакрышт. масаў, можа быць у зярністых, пласціністых або зямлістых агрэгатах. Колер белы або з блакітным, жоўтым ці чырванаватым адценнем. Празрысты да паўпразрыстага. Бляск шкляны. Цв. 3—3,5. Шчыльн. 4,3—4,5 г/см³. Паводле паходжання гідратэрмальны і гіпергенны. Асн. руда барыю. Выкарыстоўваецца ў растворах пры бурэнні, як напаўняльнік у папяровай, гумавай, керамічнай, лакафарбавай, цэментнай прам-сці, для вытв-сці выбуховых рэчываў, у металургіі, оптыцы і інш.

т. 2, с. 334

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)