ГУМА́Й

(Sorhum halepense),

сорга алепскае, джонсанава трава, адзін з відаў сорга, шматгадовая травяністая расліна сям. злакаў, пустазелле. Пашыраны ад Міжземнамор’я да Індыі і Кітая; на Пд Сярэдняй Азіі і Казахстана, у Закаўказзі, на Паўн. Каўказе, у Крыме. Цяжкавынішчальнае пустазелле ў раёнах арашальнага земляробства, засмечвае пасевы с.-г. культур. Размнажаецца вегетатыўна (ад карэнішчаў) і насеннем. Зялёная маса гумая — корм для буйн. раг. жывёлы і коней.

т. 5, с. 530

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гумава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; незак., што.

Насычаць гумай, прарызіньваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гу́ма

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. гу́ма
Р. гу́мы
Д. гу́ме
В. гу́му
Т. гу́май
гу́маю
М. гу́ме

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гумава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; незак., што.

Пакрываць, насычаць гумай ​1; рызініць. Гумаваць тканіну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абгумава́ць

‘пакрыць гумай што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абгуму́ю абгуму́ем
2-я ас. абгуму́еш абгуму́еце
3-я ас. абгуму́е абгуму́юць
Прошлы час
м. абгумава́ў абгумава́лі
ж. абгумава́ла
н. абгумава́ла
Загадны лад
2-я ас. абгуму́й абгуму́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час абгумава́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абгумо́ўваць

‘пакрываць гумай што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. абгумо́ўваю абгумо́ўваем
2-я ас. абгумо́ўваеш абгумо́ўваеце
3-я ас. абгумо́ўвае абгумо́ўваюць
Прошлы час
м. абгумо́ўваў абгумо́ўвалі
ж. абгумо́ўвала
н. абгумо́ўвала
Загадны лад
2-я ас. абгумо́ўвай абгумо́ўвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час абгумо́ўваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

электрамато́р, ‑а, м.

Рухавік, які ператварае электрычную энергію ў механічную. Натужна, на адной ноце гудзелі электраматоры тралейбуса, пахла паленай гумай... Пінчук.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гу́ма ​1, ‑ы, ж.

Эластычны матэрыял, які атрымліваецца шляхам вулканізацыі каўчуку; рызіна. Каляска мела нікелевыя аглабелькі з папярочнікам, абверчаным гумай. Бядуля.

[Лац. gummi з грэч.]

гу́ма ​2, ‑ы, ж.

Пухлінападобнае разрастанне тканак розных органаў, характэрнае для позніх перыядаў сіфілісу.

[Лац. gummi з грэч.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ По́маг, помпе, помяжбк ’воблака’ (Сл. Брэс.), помееы ’дажджавая хмара’ (ЛА, 2), сюды ж памжа ’напасць, ліха (Касп.). Укр. паліве ’хмара’, рус. паша ’туман’, паліжа ’дрэннае надвор’е; дрымота’. Прасл. *pamegъ ад *mbga/тьіа ’імжа. гумай’ (ЭССЯ, 21, 93). Інакш і менш пераканальна гл. памне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паўкажу́шак, ‑шка, м.

Кароткі, да каленяў, кажушок. На ім быў такі ж, як і шапка, руды паўкажушак, натапыраны на спіне; на нагах — валёнкі, падшытыя гумай з аўтакамеры. Хадкевіч. [Наташа] была ў простым, акуратна пашытым паўкажушку, у валёнках, у цёплай белай хустцы. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)