ГРЭ́КАЎ Мітрафан Барысавіч

(да 1911 Мартышчанка Мітрафан Паўлавіч; 15.6.1882, хутар Шарпаеўка, Растоўская вобл., Расія — 27.11.1934),

рускі жывапісец, заснавальнік сав. батальнага жывапісу. Вучыўся ў Адэскім маст. вучылішчы (1898—1903), Пецярбургскай АМ (1903—11). Чл. Асацыяцыі мастакоў рэв. Расіі (1925). Аўтар карцін «Тачанка» (1925), «Кавалерыйская атака», «Трубачы Першай коннай арміі», «Атрад Будзённага» (абедзве 1934) і інш., у якіх з гіст. дакладнасцю, пераканаўча ўзнавіў гераічныя будні грамадз. вайны, атмасферу 1920-х г. Ініцыятар стварэння дыярам і панарам (эскізы дыярам «Штурм Перакопа», 1931; «Абарона Царыцына», 1933, і інш.). Імя Грэкава прысвоена Студыі ваенных мастакоў.

Літ.:

Лапунова Н. М.Б.Греков. М., 1982;

Левандовский С.Н. М.Б.Греков. Л., 1982.

т. 5, с. 492

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРЭ́КАЎ Барыс Дзмітрыевіч

(21.4.1882, г. Міргарад, Украіна — 9.9.1953),

расійскі гісторык. Акад. АН СССР (1935). Д-р гіст. н. (1934). Ганаровы чл. АН БССР (1947). Скончыў Маскоўскі ун-т (1907). З 1910 выкладаў у ВНУ Пецярбурга, Пярмі, Сімферопаля, Масквы. Дырэктар Ін-та гісторыі (з 1937), Ін-та гісторыі матэрыяльнай культуры (1944—46), Ін-та славяназнаўства (1947—51) АН СССР. Акад.-сакратар Аддзялення гісторыі і філасофіі АН СССР (1946—53). Аўтар падручнікаў для ВНУ, прац па гісторыі Ноўгарада, Кіеўскай Русі (стваральнік яе сав. канцэпцыі—феад. дзяржава, агульная радзіма рускіх, украінцаў, беларусаў і інш.), рас. сялянства, паўд. і зах. славян, крыніцазнаўстве і гістарыяграфіі Расіі.

Тв.:

Избр. труды. Т. 1—4. М., 1957—60.

т. 5, с. 492

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

грэ́к

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. грэ́к грэ́кі
Р. грэ́ка грэ́каў
Д. грэ́ку грэ́кам
В. грэ́ка грэ́каў
Т. грэ́кам грэ́камі
М. грэ́ку грэ́ках

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

эмпірэ́й

‘ва ўяўленні грэкаў - самая высокая частка неба’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. эмпірэ́й
Р. эмпірэ́я
Д. эмпірэ́ю
В. эмпірэ́й
Т. эмпірэ́ем
М. эмпірэ́і

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зефі́р¹, -у, м.

У старажытных грэкаў: заходні вецер; у паэзіі: цёплы лёгкі вецер.

|| прым. зефі́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

анты́чны, -ая, -ае.

Які адносіцца да гісторыі і культуры старажытных грэкаў і рымлян.

Антычная літаратура.

Антычнае мастацтва.

|| наз. анты́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

э́ліны, -аў, адз. э́лін, -а, м.

Назва старажытных грэкаў.

|| ж. э́лінка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. э́лінскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хламі́да, -ы, ДМі́дзе, мн. -ы, -мі́д, ж.

1. Адзенне старажытных грэкаў і рымлян у выглядзе плашча.

2. Нязграбная шырокая і доўгая адзежына (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хіто́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У старажытных грэкаў: доўгае і шырокае адзенне, часцей без рукавоў.

2. Касцюм танцоўшчыцы класічнага балета з глыбокімі разрэзамі па баках.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

архітэкту́ра, -ы, ж.

1. Майстэрства праектавання, пабудовы і мастацкага афармлення будынкаў; дойлідства.

А. старажытных грэкаў.

2. Стыль пабудовы.

А. дома.

3. зб. Будынкі, збудаванні.

|| прым. архітэкту́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)