грубы́

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. грубы́ груба́я грубо́е грубы́я
Р. грубо́га грубо́й
грубо́е		 грубо́га грубы́х
Д. грубо́му грубо́й грубо́му грубы́м
В. грубы́ (неадуш.)
грубо́га (адуш.)		 грубу́ю грубо́е грубы́я (неадуш.)
грубы́х (адуш.)
Т. грубы́м грубо́й
грубо́ю		 грубы́м грубы́мі
М. грубы́м грубо́й грубы́м грубы́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гру́бы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. гру́бы гру́бая гру́бае гру́быя
Р. гру́бага гру́бай
гру́бае		 гру́бага гру́бых
Д. гру́баму гру́бай гру́баму гру́бым
В. гру́бы (неадуш.)
гру́бага (адуш.)		 гру́бую гру́бае гру́быя (неадуш.)
гру́бых (адуш.)
Т. гру́бым гру́бай
гру́баю		 гру́бым гру́бымі
М. гру́бым гру́бай гру́бым гру́бых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

грубы́, -а́я, -о́е.

1. Вялікі, тоўсты.

Стол з грубых дошак.

2. Цвёрды, каляны на вобмацак.

Грубая шэрсць.

Грубое палатно.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гру́бы, -ая, -ае.

1. Недастаткова культурны, недалікатны.

Грубыя паводзіны.

Грубае абыходжанне.

Груба (прысл.) адказаць.

2. Недастаткова апрацаваны, няўмела зроблены.

Грубая мэбля.

Грубая работа.

3. Прыблізны, не распрацаваны падрабязна.

Г. падлік.

Груба (прысл.) кажучы.

4. Які выходзіць за межы элементарных правіл.

Грубая памылка.

Грубае парушэнне законнасці.

5. Рэзкі, непрыемны на слых.

Г. голас.

○

Грубыя кармы — раслінныя кармы (сена, салома, мякіна і пад.) з адносна малой колькасцю пажыўных рэчываў.

|| наз. гру́басць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грубы́ (массивный) пло́тный; то́лстый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гру́бы, ‑ая, ‑ае.

1. Вялікі, тоўсты. Лавы з грубых дошак. □ Калі ўспыхвае пражэктар і ярка асвятляе яе твар, людзі бачаць, што левая шчака яе зрэзана грубымі шрамамі. Шчарбатаў. // Які складаецца з асобных частак, элементаў вялікага памеру. Бубновіч была ўжо сталая жанчына з грубым тварам і вялікімі рукамі. Карпюк.

2. Цвёрды, каляны, шурпаты на дотык. Грубая шэрсць. □ Гаспадар прынёс мне старую світку і бялізну з грубага сялянскага палатна. Анісаў. Рукі [Мікодым] меў вузлаватыя і грубыя, рукі чалавека, які працаваў некалі на цяжкай працы. Машара.

3. Проста зроблены, недасканала або няўмела апрацаваны. Грубая мэбля. □ Я прывык пісаць і есці За сталом бацькоўскім, грубым. Панчанка. // Недастаткова тонкі, няўмелы. Грубая работа.

4. Няветлівы, некультурны, рэзкі. Грубае абыходжанне. Грубае слова. □ [Гарлахвацкі:] Працуем мы, трэба сказаць, проста як коні, выбачайце за грубае параўнанне. Крапіва. Гарасім думаў, што Андрэй не такі ўжо закаранелы грэшнік, якім ён лічыў яго дагэтуль, толькі грубы, рэзкі. Чарнышэвіч.

5. Рэзкі, непрыемны на слых (пра гукі, голас і пад.). Тады пачуўся сярдзіты, грубы голас: — Ну хто там яшчэ? Мікуліч.

6. Не зусім дакладны, прыблізны. Грубы падлік. Грубая ацэнка магчымасцей.

7. Які выходзіць за межы элементарных правіл, заслугоўвае асуджэння. Грубая памылка. Грубае парушэнне законнасці.

8. ‑ая. Абл. Цяжарная (пра жанчыну). — Нікому ж толькі не кажы .. Яна ж ужо грубая. Баранавых.

•••

Грубая ежа гл. ежа.

Грубыя кармы гл. корм.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гру́бы grob; hart, rau (цвёрды); barsch, brüsk (рэзкі); brutál (з адценнем гвалту); únwirsch (непрыветлівы);

гру́ба адказаць únwirsch ántworten;

гру́быя паво́дзіны gróbes Benéhmen;

гру́бае парушэ́нне дысцыплі́ны ein gróber Disziplinárverstoß;

гру́ба ка́жучы summárisch (агульна); ánnähernd (прыблізна); kurz gefásst (без дэталяў);

2. (пра тканіну і г. д) grob, derb, rau

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Гру́бы ’грубы’. Параўн. рус. гру́бый, укр. гру́би́й, чэш. hrubý, польск. gruby (дыял. gręby), балг. груб, ст.-слав. грѫбъ. Прасл. *grǫbъ, *grubъ (агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 7, 145–146). Роднаснымі формамі лічацца літ. grùbti grumbù ’калець, дубець’, ’рабіцца няроўным, ухабістым’. Падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 7, 145–146; Фасмер, 1, 462–463; Траўтман, 99–100; Бернекер, 1, 355.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гру́ба

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. гру́ба гру́бы
Р. гру́бы гру́б
Д. гру́бе гру́бам
В. гру́бу гру́бы
Т. гру́бай
гру́баю		 гру́бамі
М. гру́бе гру́бах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ха́мскі, -ая, -ае.

Уласцівы хаму; грубы, бесцырымонны.

Хамскія адносіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)