гладу́н
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
гладу́н |
| Р. |
гладуну́ |
| Д. |
гладуну́ |
| В. |
гладу́н |
| Т. |
гладуно́м |
| М. |
гладуне́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гладу́н, -ну́ м., бот. гры́жник, гры́жница ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гладу́н, ‑у, м.
Шмат- або аднагадовая травяністая расліна сямейства гваздзіковых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гладун (род раслін) 3/385, 501—502
- » - мнагашлюбны 3/385 (іл.)
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
ГЛАДУ́Н,
грыжная трава (Herniaria), род кветкавых раслін сям. гваздзіковых. Каля 30 відаў. Пашыраны ў Еўропе, Паўн. і Паўд. Афрыцы, Зах. Азіі, пераважна ў Міжземнамор’і. У Беларусі ўсюды трапляецца гладун гладкі (Н. glabra) і зрэдку, пераважна ў паўд. раёнах, гладун мнагашлюбны (Н. polygama). Растуць на сухіх грунтавых, пераважна пясчаных агаленнях, на пустках, папарах, каля дарог.
Адна-, двух- і шматгадовыя травяністыя расліны з кароткім галінастым распасцёртым сцяблом даўж. 5—20 см, прыціснутым да зямлі накшталт разеткі. Лісце прадаўгавата-эліптычнае. Кветкі дробныя, непрыкметныя, двух- ці аднаполыя, жаўтавата-зялёныя або белыя ў пазухах верхняга лісця. Плод — шарападобны аднанасенны арэшак. Лек. (мачагонны і вяжучы сродак), дэкар., кармавыя і інсектыцыдныя расліны. Маюць пахучае рэчыва кумарын, сапаніны. Ядавітыя.
Г.У.Вынаеў.
т. 5, с. 282
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Гладу́н ’Herniaria L.’ (Кіс., БРС). Укр. гладу́н ’тс’ (Макавецкі, 178), гладу́нка. Апісанне гл. Нейштадт, Определитель, 235–236. Ад гла́дкі, *gladъkъ, але матывацыя няясная. Расліна ўжываецца як лекавая, таксама для прання шэрсці, мыцця сабак і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гры́жник м., гры́жница ж., бот. гладу́н, -ну́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
połonicznik
м. бат. гладун (Heniaria L.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ *Падгра́дзіна, подградина ’расліна гладун гладкі, Herniaria glabra L.’ (Бейл.). Да града.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ліпчы́ца, лыпчы́ца ’гладун гладкі, Herniaria glabra L.’ (драг., Нар. лекс.). Да лі́пнуць (гл.). Расліна названа паводле паўзучасці сваіх сцяблін, якія, рассцілаючыся, нібы прыліпаюць да зямлі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)