гаць, ✂, ж.

  1. Насціл з бярвення, галля, ламачча для праезду цераз балота ці гразкае месца.

  2. Запруда для павышэння ўзроўню вады ў рацэ.

|| прым. гацевы, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

гаць, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Насціл з бярвення, галля, ламачча для праезду цераз балота ці гразкае месца.

2. Запруда для павышэння ўзроўню вады ў рацэ.

|| прым. га́цевы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

гаць (род. га́ці) ж.

1. гать;

2. запру́да, плоти́на;

◊ хоць г. гаці́ — хоть пруд пруди́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

гаць, ‑і, ж.

1. Насціл з бярвення, галля, ламачча для праезду цераз балота ці гразкае месца. Падводная гаць з жэрдак і палак спружыніць пад нагамі. В. Вольскі.

2. Плаціна, якую ставяць, каб павысіць узровень вады ў рацэ; запруда. Расшумелася паводка, І прарвала рэчка гаць. Астрэйка. Яны ўдваіх, сынок і маці, З двара ідуць у бок ракі На зыбкі мосцік міма гаці, Дзе разрасліся хмызнякі. Колас.

•••

Хоць гаць гаці каго-чаго гл. гаціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гаць ж Faschínenweg m -(e)s, -e; Knüppeldamm m -(e)s, -dämme (з бярвенняў)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Гаць ’гаць, грэбля’ (БРС, Нас., Шат., Бяльк., Сцяшк., Яшкін), ’твань; плаціна’ (Касп.). Вытворныя: га́тка (Нас., Сцяшк.), га́тчына (Нас.). Параўн. рус. гать, укр. гать, польск. gać, чэш. hať, серб.-харв. га̑т, гата і г. д. Прасл. *gatъ, *gatь. Агляд матэрыялу ў Трубачова, Эт. сл., 6, 108–109. Вытворнае (*g​u̯ā‑t‑ ’праход і да т. п.’) да і.-е. *g​u̯ā‑ ’ісці, праходзіць’; параўн. ст.-інд. gātú‑ ’праход, дарога’, авест. gātu‑ ’месца’. Гл. Слаўскі, 1, 246; Махэк₂, 162; Трубачоў, Эт. сл., 6, 108–109. Сюды ж і вытворнае *gatiti: бел. га́ціць, рус. га́ти́ть, укр. гати́ти, польск. gacić, серб.-харв. га́тити і г. д. (гл. Трубачоў, там жа, 105–106).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гаць

1. Дарога на балоце ў выглядзе землянога насыпу валам або з насцілу бярвенняў, галля (БРС). Тое ж гачэнне (Слаўг.).

2. Шлюз на рацэ, застава, запруда, плаціна, гаць (Смален. Дабр.). Тое ж запі́нь (Жучк.), упы́н (Слаўг.).

3. Багна (Беш. Касп.).

4. Пясчаная каса ў рацэ (Рэч.).

□ ур. Гаць (поле) каля в. Пасека Ст..-дар., в. Гаць Круп., ур. Гаць (балота) каля в. Церахоўка (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

гаціць, ✂; незак.

Рабіць гаць, пакрываць гаццю.

  • Г. балота.

|| зак. загаціць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

выгаціць, ✂; зак.

Зрабіць гаць на чым-н.

  • В. дарогу бярвеннем.

|| незак. выгачваць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

вы́гаціць, -гачу, -гаціш, -гаціць; -гачаны; зак., што.

Зрабіць гаць на чым-н. В. дарогу бярвеннем.

|| незак. выга́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)