Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
галавано́гіясущ., мн., зоол. головоно́гие
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Галаваногія 1/291; 2/277; 6/384—385 (укл.), 597
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
галавано́гі, -ая, -ае.
1. 3 выразна акрэсленай галавой і шчупальцамі вакол рота.
Г. малюск.
2.у знач.наз.галавано́гія, -іх. Клас марскіх малюскаў са шчупальцамі вакол рота (васьміногі, кальмары, каракаціцы і інш.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГАЛАВАНО́ГІЯ МАЛЮ́СКІ
(Cephalopoda),
клас найб. высокаарганізаваных марскіх малюскаў. 7 падкласаў, з іх 6 пераважна выкапнёвыя віды (у т. л. вымерлыя аманіты і белемніты) і 1 сучасны з 7 атрадамі. Каля 650 сучасных і 10 тыс. вымерлых відаў. Пашыраны пераважна ў трапічных і субтрапічных морах і акіянах, трапляюцца таксама ва ўмераных і палярных водах. Жывуць паблізу берагоў і на вял. глыбінях каля дна, сярод камянёў, скал і водарасцей, у тоўшчы вады. Найб. вядомыя васьміногі, кальмары, каракаціцы.
Даўж. цела ад 1 см да 18 м (разам са шчупальцамі). Галава і вочы вялікія. Вакол рота 8 або 10 шчупальцаў («рук»), якія з’яўляюцца часткай змененай і перамешчанай на галаву нагі (адсюль назва). Канечнасці з прысоскамі. Тулава ўкрыта мантыяй. Каля шчылінападобнага ўваходу ў мантыйную поласць ёсць мускульны орган — канічная лейка — відазмененая частка нагі. Вада з мантыйнай поласці з сілай выкідваецца праз лейку, і галаваногія малюскі рухаюцца па прынцыпе ракеты заднім канцом цела наперад. Ракавіна рэдукаваная або адсутнічае (за выключэннем караблікаў). Драпежнікі, бента- і планктафагі. Раздзельнаполыя. З дапамогай своеасабліва змененай рукі (гектакатыля) самец пераносіць капсулы (сперматафоры) з палавымі прадуктамі ў мантыйную поласць самкі. Звычайна размнажаюцца раз у жыцці, потым гінуць. Яйцы вялікія, самка прымацоўвае іх да падводных прадметаў. Ёсць чарнільны мяшок, здольны хутка мяняць афарбоўку цела (ахоўная рэакцыя). Часта маюць органы свячэння. Аб’екты промыслу, фармацэўтычная сыравіна.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
галавано́гі
прыметнік, адносны
адз.
мн.
м.
ж.
н.
-
Н.
галавано́гі
галавано́гая
галавано́гае
галавано́гія
Р.
галавано́гага
галавано́гай галавано́гае
галавано́гага
галавано́гіх
Д.
галавано́гаму
галавано́гай
галавано́гаму
галавано́гім
В.
галавано́гі галавано́гага
галавано́гую
галавано́гае
галавано́гія
Т.
галавано́гім
галавано́гай галавано́гаю
галавано́гім
галавано́гімі
М.
галавано́гім
галавано́гай
галавано́гім
галавано́гіх
Крыніцы:
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
головоно́гиемн., сущ., зоол.галавано́гія, -гіх.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
малю́скі, ‑аў; адз. малюск, ‑а, м.
Беспазваночныя жывёліны, мяккае цела якіх пакрыта ракавінкамі. Марскія малюскі. Галаваногія малюскі.
[Ад лац. molluscus — мяккі, мяккацелы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
cephalopod(s)
[ˈsefələpɑ:d]
n., Zool.
галавано́гія(марскі́я малю́скі)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
цэфалапо́ды
(н.-лац. cephalopoda, ад гр. kephale = галава + pus, podos = нага)
клас марскіх драпежных малюскаў; уключае падкласы чатырохжаберных (наўтылус) і двухжаберных (актаподы і дэкаподы); арганізмы з целам, прыкметна раздзеленым на тулава і буйную галаву, на якой у большасці размешчана восем шчупальцаў; галаваногія.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)