Гайшы́н
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Гайшы́н |
| Р. |
Гайшына́ |
| Д. |
Гайшыну́ |
| В. |
Гайшы́н |
| Т. |
Гайшыно́м |
| М. |
Гайшыне́ |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ГАЙШЫ́Н,
Гейшын, вёска ў Васькавіцкім с/с Слаўгарадскага р-на Магілёўскай вобл., на р. Сож. Цэнтр калгаса. За 12 км на Пд ад Слаўгарада, 80 км ад Магілёва, 52 км ад чыг. ст. Быхаў. 96 ж., 44 двары (1996).
У канцы 1830-х г. належаў Сапегам. У 2-й пал. 19 ст. мястэчка ў Старабыхаўскім пав. Магілёўскай губ. У 1897 Г. у Прапойскай вол. Быхаўскага пав.; 1060 ж., 161 двор, 3 млыны, 3 крупадзёркі, 3 кузні, нар. вучылішча, 12 крам, карчма, царква, 2 сінагогі, двойчы на год праводзіліся кірмашы. З 1924 цэнтр сельсавета Прапойскага (з 1945 Слаўгарадскі) р-на. У Вял. Айч. вайну ў 1943 Гайшын часткова спалілі ням.-фаш. акупанты. З 1961 у Васькавіцкім с/с. У 1970 337 ж., 132 двары.
Сярэдняя школа, Дом культуры, б-ка, аддз. сувязі. Каля Гайшына брацкая магіла сав. воінаў. У выніку Чарнобыльскай катастрофы 1986 вёска апынулася ў зоне моцнага радыяцыйнага забруджання і падлягае адсяленню.
А.М.Філатава.
т. 4, с. 441
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
зацарквя́нне Месца, прастора за царквой (Слаўг.). Тое ж зацаркоўе, зацэрквінне, зацарковішча, зацэркаўе, зацаркаві́ннішча (Слаўг.).
□ вул. Зацарквя́ні ў в. Гайшын Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
пры́парамак Месца, дзе прыстае да берага паром (Рэч., Слаўг.). Тое ж прыпаромак (Слаўг.), прыча́н (Браг.), пры́парань (Бых).
□ ур. Пры́парамак (луг) каля в. Гайшы́н Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
надба́вак Дадатковы ўчастак поля, лугу (Слаўг.). Тое ж надба́ўка (БРС), надда́так, да́ча, нанда́ча, надда́ча (Слаўг.), надда́ча, надда́чка (Чашн. Касп.).
□ ур. Надда́ткі (луг) каля в. Віравая Слаўг., в. Надда́ткі, х. Лясныя Надда́ткі Мядз. (Лемц. Дыс.), ур. Надда́ча (поле) каля в. Гайшы́н Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
уця́тнік Трава аўсяніца Festuca fluitans Lin., якая расце на нізкіх лугах на правым баку р. Сажа (Крыч. староства Меер, 1786, 166) або на сухіх пясчаных глебах, лугах (Слаўг.).
□ ур. Уцятнік (поле) каля в. Гайшын Слаўг., ур. Уца́тнік (луг) в. Папоўка Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
мы́за Стар. Дача, хутар; сядзіба з с.-г. пабудовамі, якая стаіць асобна ад нас. п.; мястэчка, маёнтак, вёска аднаго пана.
□ мыза Марозінка каля в. Кульшычы, мыза Балотня, мыза Гайшы́н, мыза Крыштаполье Бых. пав. Маг. губ. (1854 ЦДГА БССР, ф. 2379, воп. 1, адз. зах. 17, лл. 18; 21б, 26б, 27).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ві́тка
1. Мяжа на лузе, на пасеве з уторкнутымі жэрдкамі (Слаўг.).
2. Межавы знак, галіна з заламаным верхам або шосцік з пучком сена на самым версе; дарожны і водны арыенцір (Слаўг.). Тое ж ме́та, грані́ца, знак (Слаўг.).
3. Луг, дзе нельга пасвіць жывёлу пакуль не будзе скошан травастой (Слаўг.).
□ ур. Віткі́ (поле) каля в. Гайшын Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
лу́жа
1. Калюга, якая застаецца пасля дажджу (паўсям.). Тое ж лу́жына (БРС), лужа́віна, лужа́іна, лужаі́вінка, лужае́віна (Слаўг.), лу́жынка (Лёзн.).
2. Яма з вадою (Мсцісл. Бяльк.).
3. Дрыгва; вялікае махавое балота (Кап., Рэч., Слаўг.).
4. Заліў ракі (Росл. Дабр.).
5. Бяссцёкавае, стаячае возера (Рэч., Слаўг.).
□ ур. Чыстая Лужа (балота) каля в. Рабінаўка Слаўг., ур. Дубовая Лужа (поле) каля в. Гайшын Слаўг., ур. Чыстая Лужа каля в. Заспа Рэч.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)