вясёлы, -ая, -ае.

1. Поўны радасці, весялосці, які выражае радасць, весялосць.

В. настрой.

В. твор.

Весела (прысл.) смяяцца.

2. Які выклікае, нараджае весялосць.

В. спектакль.

3. Прыемны для вока, не змрочны.

Вясёлая расфарбоўка.

В. ранак.

|| памянш. вясёленькі, -ая, -ае.

|| наз. весяло́сць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вясё́лы

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз.
м.
Н. Вясё́лы
Р. Вясё́лага
Д. Вясё́ламу
В. Вясё́лы
Т. Вясё́лым
М. Вясё́лым

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вясё́лы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вясё́лы вясё́лая вясё́лае вясё́лыя
Р. вясё́лага вясё́лай
вясё́лае		 вясё́лага вясё́лых
Д. вясё́ламу вясё́лай вясё́ламу вясё́лым
В. вясё́лы (неадуш.)
вясё́лага (адуш.)		 вясё́лую вясё́лае вясё́лыя (неадуш.)
вясё́лых (адуш.)
Т. вясё́лым вясё́лай
вясё́лаю		 вясё́лым вясё́лымі
М. вясё́лым вясё́лай вясё́лым вясё́лых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вясёлы

1. в разн. знач. весёлый;

в. хара́ктар — весёлый хара́ктер;

в. твар — весёлое лицо́;

в. спекта́кль — весёлый спекта́кль;

2. (служащий для увеселения) увесели́тельный;

~лая пагуля́нка — увесели́тельная прогу́лка;

◊ рабі́ць ~лую мі́ну пры дрэ́ннай гульні́ — погов. де́лать весёлую ми́ну при плохо́й игре́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вясёлы, ‑ая, ‑ае.

1. Поўны радасці; жыццярадасны. Вясёлы настрой. Вясёлы характар. □ [Лейтэнант:] — Выключны быў таварыш, вясёлы хлопец, жартаўнік... Васілевіч. // Які перадае весялосць. Вясёлы твар. Вясёлыя вочы.

2. Які выклікае, нараджае весялосць, жыццярадаснасць. Вясёлы спектакль. Вясёлыя песні. □ Хутка песні і вясёлая музыка паланілі атрад. Лынькоў. // Светлы, яркі. Вясёлы ранак. □ Поезд хаваўся то пад кронай свежай яркай зелені, то імчаўся паміж вясёлых пералескаў. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВЯСЁЛЫ Касьян

(сапр. Аўдзей Вікенцій Іосіфавіч; 1886, паводле інш. звестак 1891, в. Губы Вілейскага р-на Мінскай вобл. — канец 1916),

бел. пісьменнік. Скончыў Маладзечанскую настаўніцкую семінарыю (1905), Віленскі настаўніцкі ін-т (1910). Працаваў у гар. вучылішчах Вільні і Вілейкі. Загінуў у час 1-й сусв. вайны. Друкавацца пачаў, калі быў студэнтам настаўніцкага ін-та. У час. «Крестьянин» змяшчаў вершы, апавяданні, допісы. У 1909 надрук. апавяданне «Пустэльнік у свеце», вытрыманае ў духу рэліг. павучання і сац.-бытавую драму «Не розумам сцяміў, а сэрцам», прасякнутую матывамі грамадскай справядлівасці, спагадай да бедных. П’еса была папулярная і часта ставілася самадз. т-рамі ў Зах. Беларусі.

Тв.:

Не розумам сцяміў, а сэрцам. Вільня, 1927;

Тое ж // Беларуская дакастрычніцкая драматургія. Мн., 1978.

Літ.:

Семяновіч А. Беларуская драматургія (Дакастрычніцкі перыяд). Мн., 1961. С. 115—120;

Гісторыя беларускага тэатра. Мн., 1983. Т. 1. С. 395—397;

Каханоўскі Г.А. Адчыніся, таямніца часу. Мн., 1984.

І.У.Саламевіч.

т. 4, с. 401

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вясёлы lústig, héiter, fröhlich, froh; fidél (разм); amüsánt (забаўны);

вясёлае здарэ́нне éine lústige [amüsánte] Geschíchte

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Вясёлы ’пранікнуты весялосцю, радасцю; прыемны для погляду, не пануры’; ’той, хто дае, выклікае радасць’; ’яркі, светлы’ (БРС, КТС, Бяльк.), драг. высёло́ (прысл.) ’прыгожае месца, асветленае, з буйнай расліннасцю, магчыма, на ўзвышшы’ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), укр. веселий, рус. весёлый ’вясёлы, радасны’, каз. ’хуткі’, смал. ’ласкавы’, у спалучэннях ’рознакаляровы (камень, кветкі)’; ’асветлены, светлы, ясны (пра ноч)’; ’шматлікасць (рыбы, суквецця)’, ст.-рус. веселый ’вясёлы, які радуе багаццем, дастаткам’; польск. wesoły (ст.-польск. wiesioły), н.-луж. wjasoły, в.-луж. wjesoły ’вясёлы’, чэш. veselý ’тс’, валаш. veseła ’карова з белымі нагамі і хвастом’, мар. veselý ’светлы, чырвоны (колер)’, славац. veselý ’вясёлы’, славен. vesę̑ł ’тс’, серб.-харв. ве̏сео ’прыгожы, пагодлівы (дзень, месяц’; ’светлы, ззяючы’; ’ясны, каляровы’; ’буйны, свежы (расліна)’; ’хуткі, жвавы’; ’цудоўны, незвычайны’, макед., балг. весел ’вясёлы’, ст.-слав. веселъ. Прасл. vesel‑ъ мела значэнне ’буйны, пышны, паўнакроўны; каляровы, які іграе жывымі, яснымі колерамі, які радуе, вясёлы’. Самымі блізкімі і.-е. адпаведнікамі з’яўляюцца лат. vęsęls ’здаровы, поўны, цэласны, цэлы, непашкоджаны’, прус. wessals, ілір. анамаст. Veselia ’Felicitas’ (Будзімір, RIEB, 1, 284; Краэ, IF, 57, 113). Відавочна, ‑elъ з’яўляецца суфіксам, тады корань ves‑ < і.-е. *u̯es‑ са значэннем ’добра’ (Мюленбах-Эндзелін, 4, 543) ці ’жыць’ (Праабражэнскі, 1, 78); таксама Младэнаў (63) і Покарны (826) звязваюць гэты корань з лац. vēscor ’атрымліваць асалоду ад ежы’, санскр. vas‑ ’ем’, vásu‑ ’добры’, кімр. gwest ’бяседа’, гоц. wisan ’банкетую’, ірл. feis ’есці’. Фасмер (1, 303) адносіць сюды яшчэ авест. vaηhu‑, voku, гальск. ves(u)‑ (ва ўласных імёнах Vesunertus, Vesclevesis), ірл. fíu ’варты, роўны’. Фік (545), Буасак (234) і Гараеў (1896, 46) адносяць аснову ves‑ да і.-е. *u̯ekʼ ’хацець’ (ст.-інд. vaś‑mi ’хачу, жадаю’, грэч. ἑκών ’ахвотны’, ἕκηλος ’спакойны’). Тое ж Махэк₂ (685), які праводзіць паралель паміж слав. vesel‑ъ і ням. lustig (< Lust ’радасць, захапленне, жаданне, ахвота’, ’юрлівасць’), суадносячы яго з лексемай vášeň ’страсць’. Торп (405), Скок (3, 578), КЭСРЯ (77) звязваюць вясёлы з лексемай вясна́ (гл.), што зусім імаверна, калі прыняць пад увагу значэнні лексемы ў паасобных слав. гаворках: ’месца з буйной расліннасцю’; ’рознакаляровыя кветкі’; ’свежыя, буйныя расліны’; ’здаровы, цэласны’, а таксама ўкр. квітень, польск. kwiecień — назвы вясенніх месяцаў. Сюды ж прысл. вясёла (КТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

хме́льна-вясёлы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. хме́льна-вясёлы хме́льна-вясёлая хме́льна-вясёлае хме́льна-вясёлыя
Р. хме́льна-вясёлага хме́льна-вясёлай
хме́льна-вясёлае		 хме́льна-вясёлага хме́льна-вясёлых
Д. хме́льна-вясёламу хме́льна-вясёлай хме́льна-вясёламу хме́льна-вясёлым
В. хме́льна-вясёлы (неадуш.)
хме́льна-вясёлага (адуш.)		 хме́льна-вясёлую хме́льна-вясёлае хме́льна-вясёлыя (неадуш.)
хме́льна-вясёлых (адуш.)
Т. хме́льна-вясёлым хме́льна-вясёлай
хме́льна-вясёлаю		 хме́льна-вясёлым хме́льна-вясёлымі
М. хме́льна-вясёлым хме́льна-вясёлай хме́льна-вясёлым хме́льна-вясёлых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

віху́рна-вясёлы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. віху́рна-вясёлы віху́рна-вясёлая віху́рна-вясёлае віху́рна-вясёлыя
Р. віху́рна-вясёлага віху́рна-вясёлай
віху́рна-вясёлае		 віху́рна-вясёлага віху́рна-вясёлых
Д. віху́рна-вясёламу віху́рна-вясёлай віху́рна-вясёламу віху́рна-вясёлым
В. віху́рна-вясёлы (неадуш.)
віху́рна-вясёлага (адуш.)		 віху́рна-вясёлую віху́рна-вясёлае віху́рна-вясёлыя (неадуш.)
віху́рна-вясёлых (адуш.)
Т. віху́рна-вясёлым віху́рна-вясёлай
віху́рна-вясёлаю		 віху́рна-вясёлым віху́рна-вясёлымі
М. віху́рна-вясёлым віху́рна-вясёлай віху́рна-вясёлым віху́рна-вясёлых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)