вяршы́ць, вяршу́, вяршы́ш, вяршы́ць; вяршы́м, вершыце́, вярша́ць; незак.
1. што. Рабіць верх, верхнюю частку чаго-н., завяршаць.
В. страху.
В. стог.
2. што і чым. Вырашаць, распараджацца (кніжн.).
В. справы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вяршы́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вяршу́ |
вяршы́м |
| 2-я ас. |
вяршы́ш |
вершыце́ |
| 3-я ас. |
вяршы́ць |
вярша́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вяршы́ў |
вяршы́лі |
| ж. |
вяршы́ла |
| н. |
вяршы́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вяршы́ |
вяршы́це |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
вяршы́ць несов., в разн. знач. верши́ть;
в. спра́вы — верши́ть дела́;
в. стог — верши́ть стог;
в. дах — верши́ть кры́шу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вяршы́ць, вяршу, вяршыш, вяршыць; незак., што.
1. Рабіць верх, верхнюю частку чаго‑н.; завяршаць што‑н. Вяршыць страху. □ Вось ля гэтага ядлоўцу Ён [партызан] вяршыў з брыгадай стог. Панчанка.
2. Вырашаць, распараджацца. Вяршыць справы. Вяршыць лёсам людзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяршы́ць (вырашаць) entschéiden* vt, vi (чым-н über A); die Macht áusüben; hérrschen vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Вяршы́ць ’складваць, канчаць стог, сцірту’ (Выг., КТС), (перан.) ’вырашыць чый-небудзь лёс’ (БРС), укр. вершити ’вяршыць’; ’насыпаць звыш краёў’, рус. вершить ’канчаць складваць стог, снапы (на возе), верх страхі’; ’вырашаць лёс’, польск. wierszyć ’укладваць спадзісты верх, страху’; ’мець першаснасць перад кім-небудзь’, чэш. vršiti ’складваць у вышыню, збіраць у кучу’, славац. vŕšiť ’кідаць, укладваць у кучу’; ’узвышацца’; ’заканчваць’, славен. vršíti ’тс’, серб.-харв. вр́шити ’выконваць, рабіць, вяршыць’, макед. врши ’выконваць, рабіць’; ’малаціць’; ’дамаўляцца на заручынах’, балг. върша ’выконваць, рабіць, прызначаць’, върше́я ’малаціць’. Прасл. vьršiti ’канчаць, завяршаць, рабіць што-небудзь, рабіць верх’, якое мела ў прасл. мове яшчэ значэнне ’малаціць з дапамогай скаціны’ (Выгонная, Лекс. Палесся, 83–87; Скок, 3, 624; БЕР, 1, 214; Шанскі, 1, В, 71; Булахоўскі, Труды ИРЯ, 1, 1949, 183).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вяршэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. вяршыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяршы́цца, ‑шыцца; незак.
1. Вырашацца.
2. Зал. да вяршыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяршы́цель, -я, мн. -і, -яў, м. (кніжн.).
Той, хто вяршыць што-н., распараджаецца чым-н.
В. лёсу.
|| ж. вяршы́целька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вяршы́цель, ‑я, м.
Кніжн. Той, хто вяршыць справамі, распараджаецца чым‑н. Вяршыцель лёсу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)