выпрага́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выпрага́ю |
выпрага́ем |
| 2-я ас. |
выпрага́еш |
выпрага́еце |
| 3-я ас. |
выпрага́е |
выпрага́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выпрага́ў |
выпрага́лі |
| ж. |
выпрага́ла |
| н. |
выпрага́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выпрага́й |
выпрага́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выпрага́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выпрага́ць несов. выпряга́ть, отпряга́ть, распряга́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выпрага́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да выпрагчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́прагчы, -прагу, -пражаш, -пража; -пражам, -пражаце, -прагуць; вы́праг, -прагла; -пражы; -пражаны; зак., каго (што).
Распрэгчы, вызваліць з запрэжкі.
В. каня з воза.
|| незак. выпрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Выпрага́ць (БРС). Рус. выпряга́ть, прягу́, прячь, укр. випряга́ти, прягти, ст.-рус. напрягу, напрячи, польск. sprząg ’вупраж’, spręgać ’сцягваць, счэпліваць’, в.-луж. spřah ’вупраж’, přahać ’нацягваць’, н.-луж. pśěg, pśěgaś, чэш. spřež ’вупраж’, spřahati ’сцягваць’, славац. spriahať ’злучаць’, серб.-ц.-слав. напрѧшти, напрѧгѫ, серб.-харв. спре́ћи спре̑гну̑ти ’сцягваць’, славен. vpréžem, vprẹ́či ’запрэгчы’, балг. запрягам. Прасл. *pręgǫ, *prękti; іншая ступень чаргавання ў *prǫgъ (гл. пруг, пругкі). Сюды ж належаць літ. sprangùs ’тое, што засядзе, вязне’, spriñgti, springstù ’душыцца пры глытанні’, sprengė́ti ’душыць’, лат. sprañgât ’зацягваць’, saspranga ’вяровачка’, н.-в.-ням. Sprenkel ’сіло’, с.-в.-ням. sprinke ’пастка’, ст.-в.-ням. springo ’тс’ (Персан, Beitr., 869; Траўтман, 278). Гл. таксама Фасмер, 3, 393; Махэк₂, 490; Мартынаў, Лекс. взаим., 222.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выпрага́ць, вы́прагчы áusspannen vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
выпряга́ть несов. выпрага́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
отпряга́ть несов. адпрага́ць, выпрага́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
распряга́ть несов. распрага́ць, выпрага́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выпрага́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. выпрагаць — выпрагчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)