воро́на варо́на, -ны ж.;
◊
воро́на в павли́ньих пе́рьях варо́на ў паўлі́навым пе́р’і;
воро́н счита́ть варо́н страля́ць (лаві́ць);
пу́ганая воро́на и куста́ бои́тся посл. пу́жаная варо́на куста́ баі́цца; апёкшыся на малацэ́, і ваду́ сту́дзіць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ворона
Том: 4, старонка: 189.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
варо́на ж., прям., перен. воро́на;
◊ варо́н страля́ць (лічы́ць) — воро́н счита́ть; зева́ть по сторона́м;
в. ў паўлі́навым пе́р’і — воро́на в павли́ньих пе́рьях;
в. загуме́нная — бран. о́лух царя́ небе́сного;
бе́лая в. — бе́лая воро́на;
пу́жаная в. і куста́ баі́цца — посл. пу́ганая воро́на и куста́ бои́тся;
страля́ў у варо́ну, а папа́ў у каро́ву — погов. ме́тил в воро́ну, а попа́л в коро́ву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
варо́нка I ж. (от взрыва) воро́нка
варо́нка II ж. (молодая ворона) воро́нка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пу́жаны пу́ганый;
◊ ~ная варо́на і куста́ баі́цца — посл. пу́ганая воро́на и куста́ бои́тся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паўлі́навы павли́ний;
○ ~ва во́ка — павли́ний глаз;
◊ варо́на ў паўлі́навым пе́р’і — воро́на в павли́ньих пе́рьях
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пу́ганый пу́жа́ны; (напуганный) напало́ханы, напужа́ны;
◊
пу́ганая воро́на и куста́ бои́тся посл. пу́жа́ная варо́на і куста́ баі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адляце́цца сов. (летя, отдалиться) отлете́ть;
варо́на крыху́ ~це́лася і се́ла — воро́на немно́го отлете́ла и се́ла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павли́ний па́він, паўлі́навы;
павли́ний глаз па́віна (паўлі́нава) во́ка;
◊
воро́на в павли́ньих пе́рьях варо́на ў па́віным (паўлі́навым) пе́р’і.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Варо́на. Рус. воро́на, укр. воро́на, ц.-слав. врана, польск. wrona, чэш. vrána, балг. вра́на, серб. вра̏на і г. д. Прасл. *vórna (з узыходнай інтанацыяй каранёвай часткі слова ў выніку падоўжання галоснага ў вытворным слове). Сюды ж (як базавае слова) прасл. *vornъ ’крумкач’, ст.-рус. воронъ, рус. во́рон, укр. во́рон, польск. (старое) wron, чэш. uran, ст.-слав. вранъ, балг. вранът, серб. вра̑н і г. д. Роднаснае: літ. var̃nas ’крумкач’, várna ’варона’, лат. vãrna ’варона’, прус. warnis ’крумкач’, warne ’варона’. У аснове слова ляжыць гукапераймальнае vr‑. Параўн. і ў іншых мовах: венг. varjú ’варона’, фін. vares ’тс’. Гл. Траўтман, 343; Фасмер, 1, 353; Шанскі, 1, В, 166–167; Махэк₂, 698 і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)