во́гнік, -у, м. (разм.).
Хвароба, якая суправаджаецца высыпкай на губах, твары.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во́гнік
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
во́гнік |
| Р. |
во́гніку |
| Д. |
во́гніку |
| В. |
во́гнік |
| Т. |
во́гнікам |
| М. |
во́гніку |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
во́гнік м., разг. сыпь на губа́х, лице́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
во́гнік, ‑у, м.
Разм. Хвароба, якая суправаджаецца высыпкай на губах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́гнік 1 ’хвароба скуры, высыпка на твары (ад прастуды)’ (БРС, Нас., Шат., Касп., Бяльк., Гарэц., Др.-Падб., Бір. Дзярж., КЭС, Жд., 1, Шн., 1, Арх. ГУ; нараўл., Інстр. II, Сцяшк., Мат. Гом., Шатал.). Рус. о́гник, дыял. во́гнік, укр. во́гник ’тс’, польск. ognik ’чырвоны прышчычак, запаленне’, чэш. oheň ’тс’, серб.-харв. ógnjica ’хвароба’, балг., макед. о́гница ’гарачка, ліхаманка’. Да агонь (Махэк₂, 410; Скок, 2, 546). Чэкман (SFPS, 13, 118 і наст.) звязвае таксама з *gniti, *gnojь, *ogniti ’быць у ліхаманкавым стане’. Аб сувязі з агнём гл. таксама Сержп., Пр., 199.
Во́гнік 2 ’сушаніца лясная, змеявік’ (Гарэц.). Да вогнік 1, таму што парашком з лісця і кветак расліны прысыпаюць мокнучы лішай (Гарэнні, 43).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыкі́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак. (разм.).
1. кім-чым. Тое, што і прытварыцца.
П. хворым.
Прыкінуўся, што нічога неразумее.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раптоўна наступіць, прыстаць (пра хваробу).
Вогнік прыкінуўся.
|| незак. прыкіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і прыкі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пірымідзі́н
(ням. pyrimidin, ад гр. pyridion = вогнік)
гетэрацыклічнае злучэнне, ядро якога з’яўляецца структурным фрагментам нуклеінавых кіслот.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пірыдзі́н
(гр. pyridion = вогнік)
арганічнае злучэнне гетэрацыклічнага рада, бясколерная празрыстая вадкасць з непрыемным пахам; выкарыстоўваецца ў вытворчасці фарбавальнікаў, лекавых прэпаратаў, пестыцыдаў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
огневи́ца ж., обл.
1. (лихорадка) гара́чка, -кі ж., ліхама́нка, -кі ж.; (сыпь на губах) во́гнік, -ка м.;
2. (сыпь на теле) во́сыпка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вужо́ўнік ’расліна, Ophioglossum L.’ (БРС, Кіс.); ’вераніка шчытковая, Veronica scutellata’ (Касп.). Рус. ужо́вник ’тс’. Ад вуж. Назва ўтворана на базе перакладу грэч. назвы: ophis ’змяя’, glossa ’язык’ (Аненкаў, 232). Параўн. серб. гадји језик, змијски језик, ням. Natterzunge (Сіманавіч, 325). Але не выключана і самастойнае ўтварэнне на слав. глебе ад вуж(овы), таму што расліна ўжываецца пры ўкусе змей (параўн. вужака ’змяя’). Семантычная мадэль ’назва хваробы’ — ’назва лекавай расліны’ сустракаецца даволі часта; гл. вогнік 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)