ве́рхні

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ве́рхні ве́рхняя ве́рхняе ве́рхнія
Р. ве́рхняга ве́рхняй
ве́рхняе
ве́рхняга ве́рхніх
Д. ве́рхняму ве́рхняй ве́рхняму ве́рхнім
В. ве́рхні (неадуш.)
ве́рхняга (адуш.)
ве́рхнюю ве́рхняе ве́рхнія (неадуш.)
ве́рхніх (адуш.)
Т. ве́рхнім ве́рхняй
ве́рхняю
ве́рхнім ве́рхнімі
М. ве́рхнім ве́рхняй ве́рхнім ве́рхніх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ве́рхні, -яя, -яе.

1. Які знаходзіцца, размешчаны на версе, вышэй за іншых.

В. слой.

Верхняя губа.

2. Блізкі да вытокаў.

Верхняе цячэнне.

3. Які надзяваецца зверху на што-н.

Верхняе адзенне.

4. Які адносіцца да вярхоў (у 8 знач.).

В. рэгістр.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́рхні в разн. знач. ве́рхний; (наружный — о стороне одежды — ещё) лицево́й;

~няя во́пратка — ве́рхняя оде́жда;

~няе цячэ́нне ракі́ — ве́рхнее тече́ние реки́;

~няя пала́та — ве́рхняя пала́та;

в. нюхохот. ве́рхнее чутьё;

в. рэгі́стр — ве́рхний реги́стр

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ве́рхні, ‑яя, ‑яе.

1. Які знаходзіцца зверху, размешчаны на версе. Верхні слой. Верхні камень (у млыне). Верхняя губа. □ Дзед з Міколкам падаліся на гару, на верхнюю палубу. Лынькоў.

2. Які надзяваецца зверху на што‑н. Верхняя кашуля. Верхняе адзенне. □ Люба скінула верхнюю вопратку і сця[гну]ла з пляча кашулю. Чорны. // Прызначаны для нашэння зверху. Верхні трыкатаж.

3. Блізкі да вытокаў. Раскаты гарматных стрэлаў.. даляталі сюды аднекуль злева, з верхняга цячэння ракі. Лынькоў.

4. Аб гуках, нотах: высокі. Верхні рэгістр.

5. Вышэйшы пункт вагання чаго‑н. Верхні ціск крыві. Гук верхняга пад’ёму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́рхні

1. ber-; ber-;

ве́рхняя па́луба berdeck n -(e)s, -е;

ве́рхняя плынь ракі́ der berlauf des Flsses;

ве́рхняе адзе́нне berbekleidung f -;

2. муз hoch, höchst, ber;

ве́рхні рэгі́стр das bere Regster;

ве́рхная пала́та (парламента) berhaus n -es

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ВЕ́РХНІ ЕНІСЕ́Й,

Улуг-Хем, назва р. Енісей у межах Рэспублікі Тува, Расія.

т. 4, с. 110

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЕ́РХНІ ЕГІ́ПЕТ,

раён Егіпта, які ўключае даліну р. Ніл ад мяжы з Суданам на Пд да шыраты г. Эль-Мінья на Пн. У старажытнасці Верхнім Егіптам называлася ўся асвоеная егіпцянамі даліна Ніла ў адрозненне ад Ніжняга Егіпта, які быў размешчаны ў дэльце Ніла. Мяжа паміж імі праходзіла ў раёне сучаснага г. Каір.

т. 4, с. 110

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мінскі Верхні горад

т. 10, с. 434

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Полацкі верхні замак

т. 12, с. 461

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЕ́РХНІ ЗЕ́МСКІ СУД,

саслоўны дваранскі судовы орган у Расійскай імперыі, у т. л. на Беларусі, у канцы 18 ст. Дзейнічаў на падставе «Устанаўлення для кіравання губерняў Усерасійскай імперыі» ад 7.11.1775. Складаўся з дэпартаментаў крымін. і цывільных спраў. Разглядаў крымін. справы, за якія абвінавачаны мог быць асуджаны да смяротнага пакарання, пазбаўлення гонару або да публічнага пакарання. Кампетэнцыя Верхняга земскага суда па цывільных справах выразна не была вызначана. Ён быў і апеляцыйнай інстанцыяй для ніжняга земскага суда. Засядаў 3 разы ў год. У 1797 скасаваны.

т. 4, с. 110

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)