веліча́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
веліча́нне |
| Р. |
веліча́ння |
| Д. |
веліча́нню |
| В. |
веліча́нне |
| Т. |
веліча́ннем |
| М. |
веліча́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
веліча́нне ср. велича́ние; см. веліча́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
веліча́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. велічаць (у 1 знач.).
2. Уст. Віншаванне песнямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
веліча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго.
1. Называць па імені і па бацьку, па званні і пад.
2. Ушаноўваць віншавальнай песняй (у народных абрадах; уст.).
|| наз. веліча́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
велича́ние
1. (действие) называ́нне, -ння ср.; веліча́нне, -ння ср.; праслаўле́нне, -ння ср.; (залі́шняе) узніма́нне, -ння ср., (залі́шняе) узнясе́нне, -ння ср., (залі́шняе) расхва́льванне, -ння ср.; см. велича́ть;
2. уст., обл. (песня) веліча́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДЗЯМЕ́СТВЕННЫ СПЕЎ, дзямества,
аднагалосы спеў у правасл. царкве. Найб. ранняе ўпамінанне датуецца 1441 (Васкрасенскі летапіс), у пеўчых кнігах — канцом 15 — пач. 16 ст. З 16 ст. пашыраны ў Ноўгарадзе, на Беларусі і Украіне. Напачатку спеў запісвалі стаўповай натацыяй, у сярэдзіне 16 ст. выпрацаваны арыгінальны тып безлінейнай дзямественнай натацыі (камбінацыя знакаў стаўповага і пуцявога знамені; гл. Крукі). У наш час выпрацаваны ўстойлівыя пісьмовыя і пеўчая традыцыі Дз.с. Яго характэрныя прыкметы: адсутнасць тайназамкнёнасці ў графічных і рытмічных варыянтах; непадпарадкаванасць сістэме асмагласся; больш свабодны падыход да патрабаванняў тэксту, падпарадкаванне яго мелодыі; мелізматычны тып спеву; адсутнасць уніфікацыі яго спісаў; адыход ад строгіх канонаў знаменнага спеву, шматварыянтнасць графікі і рытмікі. У богаслужэнні Дз.с. выкарыстоўваюць толькі ва ўрачыстых выпадках (найб. важныя песнапенні ўсяночнай і літургіі, велічанне, асвячэнне храмаў, вянчанне і інш.). Раней абмежаваны рэпертуар Дз.с. ў 18 ст. ўзбагаціўся, пашырылася аднагалосая дзямественная натацыя (па расшыфроўцы дзямественнай натацыі позняга перыяду існуюць азбукі 2-й пал. 18—19 ст., даследаванні Г.Пажыдаевай, С.Фралова і інш.). Стараж. бел. дзямественныя манодыі змешчаны ў Супрасльскім ірмалоі 1598—1601 (каля 30 песнапенняў з усяночнага няспання, літургій Раней асвячоных дароў і Васіля Вялікага, велікодных свят; некат. ўзоры выкладзены ў некалькіх напевах).
Л.П.Касцюкавец.
т. 6, с. 139
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)