Варсінкі 2/605; 6/6

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

варсі́нка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. варсі́нка варсі́нкі
Р. варсі́нкі варсі́нак
Д. варсі́нцы варсі́нкам
В. варсі́нку варсі́нкі
Т. варсі́нкай
варсі́нкаю		 варсі́нкамі
М. варсі́нцы варсі́нках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

kosmek

kosm|ek

м.

1. пасма, камыль;

2. ~ki мн. біял. варсінкі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

валасо́к, ‑ска, м.

1. Памянш. да волас (у 1 знач.); маленькі, кароткі волас.

2. Ніткападобныя варсінкі на скурцы раслін. Каранёвыя валаскі.

3. Тонкая металічная ніць, дроцік у якім‑н. прыборы, механізме. Валаскі [лямпачак] былі распалены як след, да жоўтага колеру, але апарат чамусьці маўчаў. Краўчанка.

•••

Вісець (ліпець) на валаску (на павуцінцы) гл. вісець.

На валасок (валаску) ад смерці — вельмі блізка ад смерці. Не раз выпадала быць на валаску ад смерці. Марціновіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

włosek

włos|ek

м. валасок; валасінка;

~ki roślinne бат. варсінкі;

~ki czepne бат. вусікі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

fuzz

[fʌz]

1.

n.

1) пушы́нка f.; варсі́нкі, валаскі́ pl.; пух -у m., пушо́к -ку́ m.

Peaches covered with fuzz — Пэ́рсікі пакры́тыя пушко́м

2) Sl. паліцыя́нт -а, мент мянта́, дэтэкты́ў -ва m.

2.

v.t.

рабі́ць пушы́стым; пакрыва́ць пушко́м або́ пушы́нкамі

3.

v.i.

1) пакрыва́цца пласто́м дро́бных пушы́нак

2) разьлята́цца, як пух

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Пух 1 ’мяккія варсінкі; падсцілка шэрсці, поўсць’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк. МГ, Бес., Сл. ПЗБ; ельск., Мат. Гом.), ’пер’е наогул’: гэто пух, у нас пе́рʼе не кажуць (ТС), ’пер’е (гусінае)’ (гом., Мат. Гом.), ’адходы пры паланні, мякіна’ (Нас.; ЛА, 2; Выг.; петрык., лун., брагін., Шатал.), ’абдзіркі ад круп, высеўкі’ (ПСл; ветк., Мат. Гом.), ’пушны хлеб’ (Нас. Сб.), мн. л. пу́шʼе ’пер’е’ (ТС), параўн. укр. пух ’пух, дробныя валаскі’, рус. пух ’пух; шалупінне з проса, мякіна’, польск. puch ’мяккае, дробнае пер’е, валаскі’, чэш. puch ’дробнае пер’е’, славен. puh ’пух, пушок; галаўня ў збожжы’, балг. пух ’пух’, макед. пувка ’чубок’. Прасл. *puxъ — аддзеяслоўны назоўнік, семантыка зыходнага дзеяслова ’дуць, дзьмуць’, параўн. пу́хаць ’выпускаць паветра; ферментаваць’ (гл.), польск. puchać ’пыхаць, пускаць дух’, харв. púhati ’тс’, славен. pūhati ’пыхаць, дуць, дымець’ (< *puxati); літаральна ’тое, што адлятае пры подыху (дыхання, ветру)’. Узводзяць да і.-е. *p(h)eu̯s‑ ’пыхаць, пухкаць’ імітатыўнага паходжання (Бязлай, 3, 134; Скок, 3, 70), параўн. санскр. púšyati ’паспяваць’, грэч. φῦσα ’пухір’, лац. pussula, pustula ’тс’; параўнанне з літ. paustìs ’шэрсць жывёлы’, зафіксаваным на Віленшчыне (гл. Фасмер, 3, 414; Сной, 514 і інш.), сумнеўнае, паколькі апошняе хутчэй за ўсё запазычана з бел. поўсць ’тс’ (< прасл. *pьlstь або *pl̥stь).

Пух 2 ’агаткі, Antennaria dioica Gaertn.’ (віц., Кіс.). Да пух 1, параўн. укр. пух ’расліна Eriophorum vaginatum L.’ і чэш. дыял. peři ’тс’, названых так з-за знешняга выгляду пладоў.

Пух 3 — выклічнік, імітуе лопанне, стрэл і пад. (ТСБМ, ЭШ, Сл. ПЗБ; полац., мсцісл., Нар. лекс.). Гл. пу́хаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

hair

[her]

1.

n.

1) во́лас -а і -у m.; валасо́к -ка́ m.

2) валасы́ pl.

to have one’s hair done — зрабі́ць фрызу́ру

to cut one’s hair — падстры́гчы валасы́

3) поўсьць, шэрсьць f. (жывёліны); ворс -у m.

4) валаскі́, варсі́нкі (на расьлі́нах)

2.

adj.

валася́ны; зро́блены з валасо́ў

•

- make one’s hair stand on end

- split hairs

- tearone’s hair

- to a hair

- not to turn a hair

- within a hair’s breadth

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

down

I [daʊn]

1.

adv.

1) уні́з, нані́з, надо́л, на зямлю́

to come down — спуска́цца, зыхо́дзіць, зьяжджа́ць уні́з

2) уні́зе, надо́ле

3) да

From general down to common soldier — ад генэра́ла да радаво́га жаўне́ра

down to the present day — аж да сёньняшняга дня

2.

v.t.

1) глыта́ць

2) валі́ць, зьбіва́ць з ног

3) перамага́ць

3.

v.i.

ле́гчы

Down! — (да саба́кі) Ляж!

•

- be down on

- be down with fever

- down-and-out

- down to the ground

- down with!

- sun is down

- takedown

- $10 down

- the ups and downs of life

- walk down the street

II [daʊn]

n.

1) пух -у m.

2) пушо́к

а) Bot. варсі́нкі (на паве́рхні расьлі́наў ці пладо́ў)

б) пушо́к (на тва́ры маладо́га хлапца́)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)