бі́сер, -у, м., зб.

Дробныя шкляныя або металічныя каляровыя пацеркі, якія ўжыв. для расшыўкі адзення або для рукадзелля.

Вышываць бісерам.

◊

Сыпаць бісер перад свіннямі — дарэмна гаварыць аб чым-н. ці даказваць што-н. невуку.

|| прым. бі́серны, -ая, -ае.

Б. почырк (перан.: вельмі дробны).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бі́сер

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. бі́сер
Р. бі́серу
Д. бі́серу
В. бі́сер
Т. бі́серам
М. бі́серы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бі́сер, -ру м. би́сер;

◊ сы́паць б. пе́рад сві́ннямі — мета́ть би́сер пе́ред сви́ньями

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бі́сер, ‑у, м., зб.

Дробныя каляровыя шкляныя або металічныя пацеркі, якія ўжываюцца для расшыўкі адзення з мэтай упрыгожання. Паставіўшы чамадан на крэсла і ўрачыста адчыніўшы яго, Міхал выняў вязаную шарсцяную кофтачку, вышытую бісерам. Карпаў.

•••

Сыпаць бісер перад свіннямі гл. сыпаць.

[Араб. busr.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БІ́СЕР

(ад араб. бусра шклярус),

дробныя рознакаляровыя шкляныя (часам металічныя) пацеркі з адтулінамі. Выкарыстоўваюцца для вышывання (на прадметах побыту, жаночага адзення і інш.).

т. 3, с. 159

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бі́сер м Glásperlen pl; Stíftperlen pl (у выглядзе палачак); Stíckperlen pl (для вышывання);

нані́зваць бі́сер Glásperlen áufreihen;

вышыва́ць бі́серам mit Glásperlen stícken;

◊ сы́паць бі́сер пе́рад сві́ннямі Pérlen vor die Säue wérfen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

бі́сер

(ар. busr = пацеркі)

дробныя рознакаляровыя шкляныя або металічныя пацеркі для вышывання, упрыгожвання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Бі́сер. Рус. би́сер, укр. біс́ер, би́сер. Ва ўсх.-слав. мовах — запазычанне з ц.-слав. бисьръ, якое ўзята з цюрк. büsrä < араб. busra ’фальшывы жэмчуг’. Бернекер, 58; Праабражэнскі, 1, 26; Локач, 30; Слаўскі, 1, 34.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пазлы́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Злыгаць, звязаць усё, многае. Пазлыгваць бісер. Пазлыгваць валоў. Пазлыгваць пакункі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бісю́ркі ’бісер’ (Нас., Яруш.). Запазычанне з польск. bisiórka, bisiorka ’тс’ (здаецца, таго ж паходжання, што і бі́сер, гл.; Варш. сл., 1, 157–158). Параўн. яшчэ Слаўскі, 1, 34.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)