Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бы́дла, -а, н.
1.зб. Буйная рагатая жывёла.
Гнаць б. ў поле.
2.перан. Пры выказванні зневажальных, пагардлівых адносін да каго-н. (разм., пагард.).
З дзяцінства ён толькі і чуў: «Мужык, б.».
|| прым.быдля́чы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бы́дласр.
1.собир., разг. скот м., скоти́на ж.;
2.перен., прост., бран. (о человеке) скот м., скоти́на ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бы́дла, ‑а, н., зб.(рэдка).
Буйная рагатая жывёла. — Выганяй, выганяй, брат, быдла, — заўважыў дзядзька Марцін: — Сонца, унь, ужо высока над лесам стаіць.Колас.[Бацька:] — Чаго ж ты [Грышка] сярдуеш? Вось падрасцеш крыху, пачнеш быдла пасвіць, дык і перастануць свінапасам абзываць...Чарот.// Пры выказванні зневажальных, пагардлівых адносін да каго‑н. Саша з дзяцінства толькі і чуў: «мужык, быдла».Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бы́дланзборн, разм Vieh n -(e)s (тсперан, груб)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Бы́дла (засведчана з XV ст.; Булыка, Запазыч.). Укр.би́дло (з XV ст.), рус.дыял.бы́дло. Запазычанне з польск.bydło ’тс’ (*by‑dlo, да *byti ’быць’, гл. Слаўскі, 1, 52). Слаўскі, там жа; Рыхардт, Poln., 38; Кюнэ, Poln., 47; Рудніцкі, 121; Фасмер, 1, 258. Параўн. яшчэ Шанскі, 1, Б, 243.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бы́длособир., обл., бран.бы́дланескл., ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
быдля́ібыдлё, ‑ляці, н., зб.
Разм.пагард. Тое, што і быдла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адурэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які дайшоў да адурэння. А дзе абоз — бачу адзаду, здалёк: спуджаныя коні, адурэлае быдла, звар’яцелыя людзі.Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
быдля́чы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае дачыненне да быдла. Гразь была густая, чорная, як дзёгаць, размешаная паляшуцкімі лапцямі, быдлячымі і конскімі нагамі.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)