БУ́ХАЎ (Buchow) Данііл Прынтц фон [14.9-1546, г. Львоў або Лемперк (Чэхія) — 1608], дыпламат герм. імператара, пісьменнік. Як пасол Максіміляна II і Рудольфа II у 1576 і 1578 ездзіў у Маскву. Дамагаўся садзейнічання Івана IV у абранні на трон Рэчы Паспалітай аўстр. эрцгерцага Эрнста, сына Максіміляна II; прапаноўваў цару вывесці войскі з Інфлянтаў. У 1577 склаў на лац. мове справаздачу аб пасольстве, якая фактычна стала апісаннем Масковіі ў час Інфлянцкай вайны 1558—82. У ёй ёсць звесткі пра баявыя дзеянні, у т. л. на Беларусі, узяцце рус. войскам у 1563 Полацка. Пры напісанні карыстаўся рус. рукапісамі. Твор лічыцца праўдзівым па верагоднасці і дакладнасці звестак. Упершыню выдадзены ў 1668 у Нейсе.
Тв.:
Рус. пер. — Начало и возвышение Московии // Чтения в имп. о-ве истории и древностей Российских. 1876. Кн. 3—4.
А.П.Грыцкевіч.
т. 3, с. 365
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Бухаў А. (падпольшчык) 2/165
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
бу́хаць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
бу́хаю |
бу́хаем |
| 2-я ас. |
бу́хаеш |
бу́хаеце |
| 3-я ас. |
бу́хае |
бу́хаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
бу́хаў |
бу́халі |
| ж. |
бу́хала |
| н. |
бу́хала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
бу́хай |
бу́хайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
бу́хаючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ледало́м, ‑а і ‑у, м.
1. ‑у. Тое, што і ледаход. Спяшалася вясна. Бухаў за дзвінскімі перакатамі .. ледалом. Лукша.
2. ‑а. Тое, што і ледарэз (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
у́хать несов.
1. разг. (издавать громкий звук) бу́хаць, грыме́ць; (громко кричать) ву́хкаць, во́хкаць;
вдалеке́ у́хал гром удалечыні́ бу́хаў (грыме́ў) гром;
2. (с шумом падать) прост. бу́хаць, го́паць; па́даць;
3. (класть в большом количестве) прост. бу́хаць, гаці́ць, пе́рці;
4. (пропадать) прост. ма́рна прапада́ць, гі́нуць;
5. (расходовать) прост. бу́хаць;
6. (ударять) прост. сту́каць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)