БО́ТА

(Botha) Луіс (27.9.1862, г. Грэйтаўн, ПАР — 28.8.1919),

дзяржаўны дзеяч бурскай рэспублікі Трансвааль, потым Паўд. Афр. Саюза (ПАС). Генерал. У час англа-бурскай вайны 1899—1902 галоўнакамандуючы войскамі Трансвааля (з 1900). З 1907 прэм’ер-міністр Трансвааля, у 1910—19 — ПАС. Праводзіў палітыку нац. кампрамісу паміж брыт. і бурскім насельніцтвам. Садзейнічаў уступленню ПАС у 1-ю сусв. вайну на баку Антанты. Пры Боту было задушана паўстанне бурскіх нацыяналістаў пад кіраўніцтвам К.Дэвета (1914), захоплена Паўд.-Зах. Афрыка (1914—15).

т. 3, с. 222

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бо́т

‘абутак’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. бо́т бо́ты
Р. бо́та бо́таў
Д. бо́ту бо́там
В. бо́т бо́ты
Т. бо́там бо́тамі
М. бо́це бо́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бо́т

‘судна’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. бо́т бо́ты
Р. бо́та бо́таў
Д. бо́ту бо́там
В. бо́т бо́ты
Т. бо́там бо́тамі
М. бо́це бо́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чёбот ед. бот, род. бо́та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

насо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.

1. гл. нос.

2. Пярэдняя частка абутку, панчох і пад.

Н. бота.

3. Пярэдняя частка якога-н. прадмета (звычайна вузкая).

Н. касы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бот​I мор. бот, род. бо́та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́ты мн. бо́ты, -таў, ед. бот, род. бо́та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тэлеметры́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тэлеметрыі, ажыццяўляецца пры яе дапамозе. Тэлеметрычныя паведамленне з бота касмічнага карабля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ву́шка, -а, мн. -і, -шак, н.

1. гл. вуха.

2. Тое, што і вуха (у 4 знач.).

В. звона.

В. бота.

3. Дзірачка ў іголцы для ўцягвання ніткі.

Іголкавае в.

4. пераважна мн. Макаронны выраб у выглядзе фігурных кавалачкаў цеста.

Булён з вушкамі.

|| прым. ву́шкавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

халя́ва, -ы, мн. -ы, -я́ў, ж.

Частка бота, якая закрывае нагу ад ступні да калена.

Прышыць новыя перады да халяў.

◊

На халяву (разм., груб.) —

1) хітруючы, нічога не робячы (жыць, пражыць і пад.); на дурніцу.

Пражыць жыццё на халяву;

2) бясплатна, дарэмна, нічога не плацячы (рабіць што-н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)