Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
басе́йн, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Спецыяльна збудаваны штучны вадаём для плавання, купання.
Зімні б.
Спартыўны б.
2. Тэрыторыя, з якой паверхневыя і грунтавыя воды сцякаюць у дадзены вадаём.
Б.
Прыпяці.
3. Зона залягання карысных выкапняў.
Каменнавугальны б.
|| прым.басе́йнавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
басе́йнм., в разн. знач. бассе́йн;
б. для пла́вання — бассе́йн для пла́вания;
б. ракі́ Во́лгі — бассе́йн реки́ Во́лги;
ву́гальны б. — у́гольный бассе́йн
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
басе́йн, ‑а, м.
1. Штучны вадаём для плавання са сценамі, умацаванымі цэглай, цэментам. Спартыўны басейн.
2. Тэрыторыя мора, возера, ракі разам з сушай, з якой у іх сцякаюць паверхневыя і падземныя воды. Басейн Заходняй Дзвіны. Басейн возера Нарач.
3. Зона залягання каштоўных выкапняў. Данецкі вугальны басейн.
[Фр. bassin.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
басе́йн
1. (плавальны) Schwímmbad n -(e)s, -bäder; Schwímmbecken n -s, -; Schwímmhalle f -, -n (закрыты, зімні); Fréibad n (летні, адкрыты);
басе́йн для дзяце́й Plánschbecken n;
2.геал Revier [-´vi:r] n -s, -e, Bécken n -s, -;
каменнаву́гальны басе́йн Kóhlenbecken n, Stéinkohlenbecken n, Stéinkohlenrevier n;
3.:
басе́йн ракі́ Strómgebiet n -(e)s, -e, Éinzugsgebiet n;
басе́йн Нёмана Mémelgebiet n;
басе́йн Балты́йскага мо́раÓstseeraum m -(e)s;
4.:
паве́траны басе́йн Lúftraum m -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
БАСЕ́ЙН у геалогіі, адмоўная замкнёная тэктанічная структура, у якой намнажаюцца або залягаюць асадкавыя горныя пароды, нярэдка з карыснымі выкапнямі. Мае будову сінкліналі або прагіну. Адрозніваюць басейны: гідрагеалагічны, або падземных водаў (артэзіянскі, сцёку трэшчынна-грунтавых водаў і інш.), карысных выкапняў (нафтагазаносны, вугляносны, саляносны, сланцавы, рудны і інш.), седыментацыі (азёрныя, марскія, акіянскія, балотныя і інш.), дзе адбываецца намнажэнне асадкаў. Гл. таксама Аршанскі гідрагеалагічны басейн, Брэсцкі гідрагеалагічны басейн, Прыпяцкі гідрагеалагічны басейн, Прыпяцкі нафтагазаносны басейн, Прыпяцкі саляносны басейн.
1) басейн паркавы — штучны вадаём, элемент садова-паркавага мастацтва і архітэктуры.
2) басейн спартыўны — натуральны або штучны вадаём для вучэбна-трэніровачных заняткаў і спаборніцтваў па плаванні, водным пола і скачках у ваду. Натуральныя басейны робяць на спакойных участках (з роўным дном, без віроў) рэк, азёраў і вадасховішчаў. Штучныя басейны бываюць адкрытыя, закрытыя ці камбінаваныя. У кампазіцыі будынкаў закрытых басейнаў гал. элемент — зала для плавання, трыбуны для гледачоў, дапаможныя памяшканні. Размяшчаюць у асобных будынках ці ў будынках інш. прызначэння (навуч. установах, дамах і палацах культуры, прамысл. прадпрыемствах і інш.). Найб.спарт.басейн на Беларусі — Воднаспартыўны камбінат рэспубліканскі ў Мінску.
Буйныя басейны ўключаюць ванну для плавання і воднага пола памерам 50 х 21 м, глыб. 1,8—2,3 м, ванну для скачкоў у ваду даўж. 18—20 і шыр. 14 х 21 м, глыб. 3,5—5,5 м, па баках 5-, 7,5- і 10-метровыя вышкі і 1- і 3-метровыя трампліны; дзіцячыя ванны звычайна меншых памераў і глыб. 0,6—1,2 м. Вада ў басейне павінна адпавядаць пэўным сан. нормам і падлягае перыядычнай змене і кантролю. Тэмпература вады ў агульнай ванне 22—23 °C, у дзіцячай і для скачкоў 26—27 °C.