Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
баразна́, -ы́, мн. баро́зны і (з ліч. 2, 3, 4) баразны́, баразён, ж.
1. Канаўка на паверхні глебы, зробленая плугам ці іншымі сельскагаспадарчымі прыладамі.
Роўныя барозны.
2.перан. Пачынанне ў якой-н. галіне.
Пракласці баразну.
|| памянш.баразёнка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
баразна́ж., в разн. знач. борозда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Баразна 1/545
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
баразна́, ‑ы; мн. барозны, ‑разён; ж.
1. Доўгі паглыблены прарэз на паверхні глебы. зроблены плугам ці іншымі сельскагаспадарчымі прыладамі. Баразна вылузвалася з-пад лемяша, бегла за плугам, цьмяна пабліскваючы на сонцы, і слалася, гарнулася да свежага вагона.Капыловіч.// Выараны плугам рад бульбы. Разараўшы шэсць баразён, па дзве на выбіральшчыка, Андрэй выпраг з плуга каня і закурыў.Чарнышэвіч.
2. Падоўжанае паглыбленне на чым‑н.; маршчына, складка. У.. [Намысніка] ўжо на шчоках прарэзаліся ад носа да падбародка глыбокія барозны.Грамовіч.Вада ледзь прыкрывае пясок водмелі, пакідаючы на ім лёгкія барозны.В. Вольскі.
3.перан. Пачынанне ў якой‑н. галіне. Пракласці першую баразну.// Лінія размежавання паміж чым‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баразна́ж. Fúrche f -, -n;
мазгава́я баразна́анат. Gehírnfurche f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
БАРАЗНА́ Лявон Цімафеевіч
(4.2.1929, в. Новае Сяло Талачынскага р-на Віцебскай вобласці — 15.8.1972),
бел. мастак. Скончыў Мінскае маст. вучылішча (1952), Бел тэатр.-маст.ін-т (1968). У выніку падарожжаў па Беларусі ў 1950—60-я г. падрыхтаваў альбомы «Беларускае народнае адзенне», «Беларуская народная вопратка», «Арнамент паўднёвай Беларусі», «Тканіны Гродзеншчыны» і вял. серыю жывапісных і графічных пейзажаў Беларусі. Паводле яго эскізаў створаны касцюмы для ансамбляў песні і танца (Гродзенскага «Нёман», Смаргонскага імя Агінскага, Навагрудскага «Свіцязь» і інш.). У 1966—69 гал. мастак Маст. фонду Беларусі. Працаваў у тэхніках жывапісу («Зязюленька», «Народны спявак Моніч», аўтапартрэт, партрэт «Маці»), акварэлі («Стары Мінск», «Гаспадар»), пастэлі («Старая», «Мястэчка»), вітраж («Будаўніца»), графікі і інш. Складальнік альбома «Гравюры Францыска Скарыны» (1972, 2-е выд. 1990).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Баразна́ (адносна семантыкі гл. Яшкін.). Рус.борозда́ (дыял.зах.борозна́), укр.борозна́ (дыял.зах.борозда́), польск.brózda, чэш.brázda, в.-луж.brózda, н.-луж.brozda, ст.-слав.бразда, балг.бразда́ (дыял.бразна́, брезна́, гл. БЕР, 1, 73), серб.-харв.бра́зда, славен.brázda. Прасл.borzda (суф. ‑zda, параўн. Слаўскі, 1, 45); тып *borzna другасны, вытворны ад *borzda (гл. Рудніцкі, 175). Аснова *bor‑ тая ж, што і ў *bor‑na (гл. барана́). Параўноўваюць з ст.-інд.bhr̥ṣṭíṣ ’вастрыё, зубец, край’, ірл.barr ’верхавіна’, ст.-в.-ням.burst ’шчаціна’ (гл. Бернекер, 75; Фасмер, 1, 196); далей з лац.forāre і г. д. Корань *bor‑ (і.-е.*bhor‑) у спецыяльным тэрміналагічным значэнні ’рабіць барозны і да т. п.’ толькі ў слав. мовах і ў грэч. (Машынскі, Pierw., 74). Параўн. грэч.φαρᾶν ’араць’, φάρος ’саха’. Няпэўнымі з’яўляюцца версіі: Махэк₂, 65 (роднаснасць з літ.bir̃žis, лат.birze ’баразна і г. д.’; слав.borz‑ (< *bhorg̑‑) пад уплывам gręda зрабілася *borzda); Голуб-Копечны, 76 (*borzda < *bord‑da, роднаснае з ст.-в.-ням.bart ’край’); Атупшчыкоў, ЭИРЯ, IV, 87–96 (< *borg̑(i)da, да лац.frangere ’ламаць, разбіваць’ і г. д.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
баразна́
1. Глыбокая доўгая лінія, якая праведзена на паверхні глебы плугам, сахой, матыкай (паўсям.); вузкая доўгая градка, якая атрымліваецца пры акучванні пасеваў бульбы, буракоў (Нясв., Слаўг.); паглыбленне паміж градкамі бульбы для пераходу і сцёку вады (Слаўг.).
2. Палявая мяжа (АЗР 1, 125).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Баразна Р. Н. 8/235
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)