бала́ст

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. бала́ст
Р. бала́сту
Д. бала́сту
В. бала́ст
Т. бала́стам
М. бала́сце

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бала́ст, -у, М -сце, м.

1. Спецыяльны груз, які забяспечвае ўстойлівасць і асадку карабля, а таксама груз для рэгулявання вышыні палёту аэрастата.

2. перан. Што-н. лішняе, непатрэбнае, што не прыносіць ніякай карысці.

3. Шчэбень або пясок, якім засыпаюць чыгуначнае палатно і на які ўкладваюць шпалы (спец.).

Сухі б.

Платформы з баластам.

|| прым. бала́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бала́ст, -ту м., прям., перен. балла́ст

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бала́ст, ‑у, М ‑сце, м.

1. Груз, які забяспечвае ўстойлівасць і асадку карабля, а таксама груз для рэгулявання вышыні палёту аэрастата. Скінуць баласт. // Дамешка да лёгкага, дробнага насення або мінеральнага ўгнаення, якая забяспечвае раўнамерны пасеў.

2. перан. Пра што‑н. лішняе, непатрэбнае. Кнігі такога парадку, не асветленыя ўласным бачаннем і перажываннем, а выдуманыя ад пачатку да канца, — цяжкі баласт. Лужанін. // Пра чалавека, які не прыносіць карысці. [Нявідны:] — Задача сходу — разгарнуць работу.. Арганізаваць партызанскі актыў, іначай вы не людзі змагання,.. а мёртвы баласт. Колас.

3. Спец. Верхні слой чыгуначнага палатна з шчэбеню, гравію, шлаку, які надае ўстойлівасць рэйкавай каляі. А вось.. насып пачаў прасадку даваць... Баластам выціскае гэты грунт... Шынклер.

[Гал. ballast.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БАЛА́СТ

(галанд. Ballast),

1) груз (вада, пясок і інш.), які забяспечвае ўстойлівасць і асадку карабля. Сучасныя марскія судны, асабліва падводныя лодкі, выкарыстоўваюць як баласт ваду (заліваецца ў баластавыя цыстэрны).

2) Груз для рэгулявання пад’ёмнай сілы паветраплавальнага апарата (напр., аэрастата).

3) Слой сыпкіх матэрыялаў (друз, гравій і інш.) на чыг. палатне, які стварае пругкую аснову для шпалаў чыг. пуці, адводзіць ваду, перашкаджае падоўжным і папярочным перамяшчэнням рэйка-шпальнай рашоткі, забяспечвае плаўны ход рухомага саставу.

2) У пераносным значэнні — усё лішняе, непатрэбнае.

т. 2, с. 239

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бала́ст м

1. (груз) Bállast [Ballást] m -es, -e; перан Bállast m; tóte Last;

2. чыг Gléisbettung f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Бала́ст. Рус. балла́ст, укр. бала́ст. Запазычанне з зах.-еўрап. моў. Першакрыніца — гал. ballast або н.-ням. ballast. Гл. Фасмер, 1, 117. Крыху іначай Шанскі, 1, Б, 21 (< гал.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бала́ст

(англ. ballast)

1) спецыяльны груз для забеспячэння правільнай асадкі і ўстойлівасці судна, для рэгулявання вышыні палёту аэрастата;

2) верхні слой чыгуначнага палатна з шчэбню, гравію, які надае ўстойлівасць рэйкавай каляі;

3) перан. тое, што з’яўляецца лішнім, непатрэбным.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бала́ст

(англ. ballast)

1) спецыяльны груз для забеспячэння правільнай асадкі і ўстойлівасці судна, для рэгулявання вышыні палёту аэрастата;

2) шчэбень або пясок, якім засыпаюць чыгуначнае палатно;

3) перан. тое, што з’яўляецца лішнім, непатрэбным.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

балла́ст прям., перен. бала́ст, -ту м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)