ахіля́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ахіля́ю |
ахіля́ем |
| 2-я ас. |
ахіля́еш |
ахіля́еце |
| 3-я ас. |
ахіля́е |
ахіля́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ахіля́ў |
ахіля́лі |
| ж. |
ахіля́ла |
| н. |
ахіля́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ахіля́й |
ахіля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ахіля́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ахіля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да ахіліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ахіна́ць и ахіля́ць несов.
1. укрыва́ть; прикрыва́ть, оку́тывать; уку́тывать;
2. перен. покрыва́ть; (плотно окружать) оку́тывать; обвола́кивать; облека́ть;
3. перен. (создавать обстановку) окружа́ть;
1-3 см. ахіну́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ахіля́ць ’ахінаць, ухутваць’, ахіляцца ’ахінацца, укручвацца’ (Сцяц.). Ад хіліць ’згібаць’; супадзенне значэнняў і тэрытарыяльнае суседства з польск. ochytać ’атуляць, укрываць, абараняць’, магчыма, сведчыць пра ўплыў, параўн. таксама кобр. охылянка ’вялікая хустка ахінаць плечы’ (Бел. дыял., 145), дзе спалучэнне хы можа разглядацца як дыялектная з’ява ці прыкмета запазычанасці слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ахілі́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ахілю́ |
ахі́лім |
| 2-я ас. |
ахі́ліш |
ахі́ліце |
| 3-я ас. |
ахі́ліць |
ахі́ляць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ахілі́ў |
ахілі́лі |
| ж. |
ахілі́ла |
| н. |
ахілі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ахілі́ |
ахілі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
ахілі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Ахіна́ць (БРС, Нас., Яруш., Гарэц., Бяльк., Сцяшк.). Разам з польск. ochynąć ’накінуць, апрануць у што-небудзь’, ад хінаць, хінуць (chynąć) ’згібаць, сагнуць’, развіццё семантыкі як у ахіляць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ахі́лкі, охі́лкі ’шафран Гейфеля, Crocus Heuffelianus Herb.’ (Бейл.). Ад хілы ’схілены, пахілы’, хілі́ць ’пахіляць’, ахіляць ’закрываць’, параўн. іншыя назвы: бабін сон, сон, соннік, характэрныя для раслін, якія на ноч ці на дождж схіляюцца ці «засынаюць».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)