ахаладжэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. ахаладжэ́нне
Р. ахаладжэ́ння
Д. ахаладжэ́нню
В. ахаладжэ́нне
Т. ахаладжэ́ннем
М. ахаладжэ́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ахаладжэ́нне ср., прям., перен. охлажде́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ахаладжэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. ахаладзіць (у 1 знач.) і стан паводле знач. дзеясл. ахаладзіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АХАЛАДЖЭ́ННЕ,

працэс адвядзення цеплаты ад рэчыва ці аб’екта з мэтай паніжэння яго тэмпературы. Адрозніваюць ахаладжэнне ўмеранае (вышэй за 120 К) і крыягеннае (ніжэй за 120 К). Для ўмеранага выкарыстоўваюць сумесі цвёрдых ці вадкіх рэчываў: ваду, лёд, іх сумесі з солямі, напрыклад з хлорыстымі натрыем і амоніем; прыстасаванні (напр., халадзільнікі) з вадкімі холадаагентамі (пераважна аміяк, прапан-прапіленавыя сумесі, хладоны). Крыягеннае ахаладжэнне адбываецца пры выпарэнні звадкаваных газаў (паветра, азот, вадарод, гелій) з дапамогай халадзільных установак.

т. 2, с. 143

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ахаладжа́нне ахаладжэ́нне н.

1. Ábkühlung f -; Ábschrecken n -s (хуткае);

2. Kühlung f -;

3. перан. (змяншэнне якога-н пачуцця і г. д.) Entfrémdung f -; Ábkühlung f -, Erkálten n -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ахаладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны; зак.

1. што. Зрабіць халодным ці халаднейшым.

А. вар.

2. перан., каго-што. Зрабіць больш спакойным, стрыманым, зменшыць сілу якога-н. пачуцця.

А. прамоўцу вострым пытаннем.

|| незак. ахало́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. ахаладжэ́нне, -я, н. (да 1 знач.) і ахало́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ахаладжэнне газу 4/369, 541

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

магнітнае ахаладжэнне

т. 9, с. 480

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ахаладзі́цца, -ладжу́ся, -ло́дзішся, -ло́дзіцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць халодным, халаднаватым, астыць.

Вада ў моры ахаладзілася.

2. Ахаладзіць сябе, сваё цела на паветры.

3. перан. Стаць абыякавым, спакойным, стрыманым у пачуццях.

|| незак. ахало́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца і ахаладжа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. ахаладжэ́нне, -я, н. і ахало́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пераахаладжэ́нне, ‑я, н.

Занадта моцнае ахаладжэнне. // Спец. Ахаладжэнне вадкасцей ніжэй тэмпературы замярзання (без пераходу іх у цвёрды стан), а пары і газаў — ніжэй тэмпературы кандэнсацыі (без пераходу ў вадкі стан).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)