ато́пак
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ато́пак |
ато́пкі |
| Р. |
ато́пка |
ато́пкаў |
| Д. |
ато́пку |
ато́пкам |
| В. |
ато́пак |
ато́пкі |
| Т. |
ато́пкам |
ато́пкамі |
| М. |
ато́пку |
ато́пках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Ато́пак ’стары стаптаны абутак’ (Нас., Інстр. I, Мядзв., Касп., Янк. I, Бяльк., Юрч., Янк. Мат.), ато́пкі ’абноскі’ (БРС). Другое значэнне, відаць, пашырэнне першага. Рус. отопок, отоптыш ’тс’. Утворана ў рускай і беларускай мовах ад дзеяслова а(б)таптаць пры дапамозе суфікса ‑ак (‑ок), як і растопак ’атопак’ (Касп.) ад дзеяслова растоптваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ато́пкі (ед. ато́пак м.) ото́пки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Асмё́так ’атопак; бясформенны кавалак’ (Бяльк.), ’атопак’ (Пал.). Гл. ашмётак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Недатопак ’атопак, стаптаны лапаць’ (пух., Жыв. сл.). З неда- (гл.) і таптаць па ўзору атопак ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасто́пак ’стаптаны лапаць’ (Мат. Гом.). У выніку кантамінацыі лексем пастол (< пасталы) і патопак ’атопак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Асто́пкі ’стары, стаптаны абутак’ (Жд.). Укр. дыял. остопки. Гл. атопак ’тс’; ‑с‑ устаўлена як вынік кантамінацыі з стаптаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
опо́рки мн. апо́ркі, -каў;
опо́рок ед. апо́рак, -рка м., ато́пкі, -каў, ед. ато́пак, -пка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ато́пкі, ‑аў; адз. атопак, ‑пка, м.
Старыя зношаныя чаравікі, боты і пад. Старыя атопкі з растапыранымі ўгору халявамі то крыху макрэлі ад расы, то прысыпаліся ўчарашнім пылам. Кулакоўскі. На.. [хлопцу] была чорная касаваротка з белымі, як на гармоніку, гузікамі, на босых нагах — атопкі ад старых валёнак. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́ры 1, ‑ая, ‑ае.
Карычневы (пра колер вачэй). Роўненькі прабор валасоў здаваўся залацістым, карыя вочы былі колеру добра выспелай вішні. Дуброўскі. Саханюк быў хлопец сухарлявы, досыць высокага росту, меў даволі прыгожы твар, але малавыразныя, жаўтавата-карыя вочы яго крыху псавалі. Колас.
[Ад цюрк. кара — чорны.]
ка́ры 2, ‑аў; адз. няма.
1. Сані для перавозкі бярвення. Людзі.. вазілі дахаты бярвенне на карах, на звычайных санях. Бядуля. Два калгаснікі канём, запрэжаным у кароценькія, шырокія, як атопак, кары, вытралёўвалі бярвенне да дарогі. Дуброўскі.
2. Вялікія калёсы для перавозкі грузаў. Шэсць чалавек правілі кары: жніво і ўборка, з поля, былі блізка. Чорны. Увесь заямнінскі дзядзінец уставілі фурманкі: тут былі карэты, брычкі, вазы, кары. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)