АСМА́НСКАЯ ІМПЕ́РЫЯ,

Атаманская імперыя, афіцыйная назва султанскай Турцыі да 1922 — ад імя заснавальніка дынастыі султана Асмана І [1299 ці 1300 — 1324]. Склалася ў 15—16 ст. Аб’ядноўвала Пярэднюю Азію, Балканскі п-аў, Егіпет і інш. краіны Паўн. Афрыкі. Фактычна распалася пасля паражэння ў 1-й сусв. вайне (1918), юрыдычна — у 1922, калі быў ліквідаваны султанат.

т. 2, с. 37

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Асма́нская імпе́рыя ж гіст Osmnisches Reich n -(e)s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

асма́нскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. асма́нскі асма́нская асма́нскае асма́нскія
Р. асма́нскага асма́нскай
асма́нскае
асма́нскага асма́нскіх
Д. асма́нскаму асма́нскай асма́нскаму асма́нскім
В. асма́нскі (неадуш.)
асма́нскага (адуш.)
асма́нскую асма́нскае асма́нскія (неадуш.)
асма́нскіх (адуш.)
Т. асма́нскім асма́нскай
асма́нскаю
асма́нскім асма́нскімі
М. асма́нскім асма́нскай асма́нскім асма́нскіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

АТАМА́НСКАЯ ІМПЕ́РЫЯ,

гл. Асманская імперыя.

т. 2, с. 66

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Turkish2 [ˈtɜ:kɪʃ] adj. турэ́цкі;

the Turkish Empi re Асма́нская імпе́рыя

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

асма́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да асманаў, належыць ім (у афіцыйных назвах, якія адносяцца да старой султанскай Турцыі); тое, што і турэцкі. Асманская імперыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

А́ЎСТРА-ТУРЭ́ЦКІЯ ВО́ЙНЫ 16—18 ст.,

войны паміж аўстрыйскімі Габсбургамі і Асманскай імперыяй гал. ч. за паўн. частку Балканскага п-ва і тэр. Венгерскага каралеўства. Паводле мірнага дагавору 1533, якім завяршылася вайна 1532—33, да Аўстрыі адышлі землі на З і ПнЗ Венг. каралеўства. У выніку вайны 1540—47 Венг. каралеўства было расчлянёна на некалькі частак: зах. і паўн. — пад уладай Габсбургаў, цэнтр. — пад кіраўніцтвам намеснікаў султана і ўсх., дзе правіцелямі былі тур. васалы. Войны 1551—62 і 1566—68 з-за Трансільваніі не прывялі да істотных тэр. змен. Вайна 1592—1606 вызваліла Аўстрыю ад штогадовай даніны тур. султану. Пасля вайны 1660—64 тур. войскі выведзены з Трансільваніі, але ўлада султана захавалася. У войнах 1683—99 і 1716—18 Асманская імперыя пацярпела паражэнне ад антытурэцкай кааліцыі (Аўстрыя, Польшча, Венецыя, з 1686 і Расія), панесла буйныя тэр. страты (гл. ў арт. Карлавіцкі кангрэс 1698—99, Пажаравацкія мірныя дагаворы 1718). У выніку вайны 1737—39 Аўстрыя вярнула Турцыі землі ў Сербіі і Валахіі (Бялградскі мір 1.9.1739), пасля вайны 1788—90 (сепаратны Сістаўскі дагавор 1791) усе занятыя Аўстрыяй тэрыторыі, за выключэннем крэпасці Хоцін з акругай, вернуты Турцыі.

т. 2, с. 98

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)