асла́біць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. асла́блю асла́бім
2-я ас. асла́біш асла́біце
3-я ас. асла́біць асла́бяць
Прошлы час
м. асла́біў асла́білі
ж. асла́біла
н. асла́біла
Загадны лад
2-я ас. асла́б асла́бце
Дзеепрыслоўе
прош. час асла́біўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

асла́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак.

1. каго-што. Зрабіць слабым, паменшыць сілу або сілы каго-, чаго-н.

А. ворага.

Хвароба аслабіла арганізм.

2. што. Паменшыць сілу, напружанасць і пад. чаго-н.

А. дысцыпліну.

3. што. Зрабіць менш нацягнутым, сцягнутым.

А. рэмень.

◊

Аслабіць гайкі — знізіць патрабаванні.

|| незак. аслабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аслабле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асла́біць сов., в разн. знач. осла́бить; (сделать менее натянутым — ещё) отпусти́ть; (пружину, зажим — ещё) отжа́ть;

хваро́ба ~біла яго́ сэ́рца — боле́знь осла́била его́ се́рдце;

а. ува́гу — осла́бить внима́ние;

а. дысцыплі́ну — осла́бить дисципли́ну;

а. папру́гу — осла́бить (отпусти́ть) подпру́гу;

◊ а. га́йкі — отпусти́ть во́жжи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асла́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; зак., каго-што.

1. Пазбавіць каго‑, што‑н. яго былой сілы. [Камандзір:] — Справа ясная: раздзяліцца — гэта напалову аслабіць нашы сілы. Брыль.

2. Зменшыць сілу, ступень, напружанасць чаго‑н. Аслабіць дысцыпліну, рэжым, увагу. Аслабіць выхаваўчую работу.

3. Зрабіць не такім нацягнутым, не такім тугім. Аслабіць папругу. □ І зноў ляцець... Дуга хай звоніць, Пакуль конь лейцы не аслабіць. Чарот. Конь падаўся назад.. і аслабіў пастронкі. Чорны. // Зрабіць не такім напружаным. Дзяўчына.. намерылася пацягнуць вочап і раптам адумалася, аслабіла рукі. Мележ.

•••

Аслабіць гайкі — знізіць патрабаванні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асла́біць

1. (пазбавіць сілы) schwächen vt, entkräften vt; erschöpfen vt;

2. (дысцыпліну, увагу і г. д.) ábschwächen vt, míldern vt, vermíndern vt;

3. (паменшыць сілу чаго-н.) schwächen vt, herábsetzen vt; náchlassen* vt (спружыну)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

аслабле́нне гл. аслабіць, слабець.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асла́блены осла́бленный; отпу́щенный; отжа́тый; см. асла́біць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

осла́бить сов., в разн. знач. асла́біць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прытушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак., што (разм.).

Аслабіць, убавіць; затушыць (святло, агонь).

П. лямпу.

П. цыгарэту.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расшата́ть сов.

1. расхіста́ць, раскалыва́ць;

2. перен. разла́дзіць, асла́біць; (о здоровье — ещё) сапсава́ць; асла́біць;

расшата́ть здоро́вье разла́дзіць (сапсава́ць) здаро́ўе;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)