арашэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. арашэ́нне
Р. арашэ́ння
Д. арашэ́нню
В. арашэ́нне
Т. арашэ́ннем
М. арашэ́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

арашэ́нне ср. ороше́ние; (искусственное увлажнение почвы — еще) иррига́ция ж.; см. араша́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

арашэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. арашаць — арасіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АРАШЭ́ННЕ,

ірыгацыя, падвядзенне вады на палі пры недахопе вільгаці, павелічэнне яе запасаў у глебе; адзін з відаў меліярацыі. Ажыццяўляецца праз арашальныя сістэмы. Аснову арашэння складаюць гідратэхн. прыёмы нармаванага паступлення вады ў глебу. Рэгулюе таксама т-ру паверхневага слоя глебы, прыземнага слоя паветра, станоўча ўздзейнічае на мікрабіял. працэсы ў глебе, рост і развіццё раслін, ураджай, пажыўныя якасці харч. культур. Дае магчымасць далучыць да с.-г. абароту дадатковыя плошчы, больш прадукцыйна выкарыстоўваць угоддзі. У зоне пустыняў і паўпустыняў земляробства існуе толькі на арашальных землях у аазісах. Амаль усе пасевы пад бавоўнікам і большасць пасеваў рысу размешчаны на арашоных землях. Адрозніваюць арашэнне рэгулярнае (самацёчнае ці з мех. водападыманнем помпавымі станцыямі) і перыядычнае з падачай вады 1 раз у год ці толькі ў час моцнай засухі. Паводле спосабу падачы вады вылучаюць арашэнне паверхневае (затапленнем глебы), дажджаванне, унутрыглебавае (з дапамогаю падземных трубаў), аэразольнае (паляпшае мікраклімат у прыземным слоі паветра).

Арашэнне вядома з часоў неаліту. Да пач. 19 ст. сусветная плошча арашоных зямель складала 8 млн. га, да 20 ст. — 48 млн. та. У Расіі ў 1913 плошча арашэння каля 4 млн. га. Вял. плошчы (больш за 265 млн. га, 1990) арашоных зямель у Індыі, Пакістане, Кітаі, ЗША Мексіцы, Іране, Японіі, Егіпце, Іраку, Узбекістане, Італіі, Балгарыі, Францыі і інш.

На Беларусі арашаюць пераважна пасевы шматгадовых траў, культурную пашу і ўчасткі пад агародніннымі культурамі; прадугледжваецца арашэнне палёў у час засухі (пл. 67,8 тыс. га; 1994). Арашальныя сістэмы складаюць 6,3 тыс. км падземных трубаправодаў, каля 2,5 тыс. шт. дажджавальных машын і ўстановак, 545 электрыфікаваных помпавых станцый, больш за 300 вадасховішчаў і сажалак.

Б.Я.Кухараў.

т. 1, с. 456

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

арашэ́нне н

1. (увільготненне) Begeßen n -s, Besprtzen n -s;

2. с.-г. Bereselung f -, Bewässerung f -, Irrigatin f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

арасі́ць, арашу́, аро́сіш, аро́сіць; арашо́ны; зак., што.

1. Апырскаць кроплямі чаго-н., увільгатніць.

Дробны дождж арасіў глебу.

2. Шляхам правядзення каналаў абвадніць, паліць.

А. палі.

|| незак. араша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. арашэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ороше́ние арашэ́нне, -ння ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дажджава́нне, ‑я, н.

Штучнае арашэнне з дапамогай спецыяльных апаратаў, установак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

irrigation [ˌɪrɪˈgeɪʃn] n.

1. ірыга́цыя, арашэ́нне

2. med. прамыва́нне

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ірыга́цыя, ‑і, ж.

Штучнае абвадненне бязводных зямель для павышэння іх урадлівасці; арашэнне.

[Лац. irrigatio — паліванне, абвадненне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)