арагаве́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; зак.
Зацвярдзець, пакрыцца рагавой луской.
Скура арагавела.
|| наз. арагаве́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
арагаве́ць
дзеяслоў, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
арагаве́е |
арагаве́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
арагаве́ў |
арагаве́лі |
| ж. |
арагаве́ла |
| н. |
арагаве́ла |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
арагаве́ць сов. орогове́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
арагаве́ць, ‑ее; зак.
Зацвярдзець, ператварыцца ў рагавую луску (пра вонкавыя слаі скуры).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
орогове́ть сов. арагаве́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
арагаве́нне, ‑я, н.
Стан паводле знач. дзеясл. арагавець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рагаві́ца ’празрыстая вонкавая абалонка вока’ (ТСБМ), рус. рогови́ца, укр. рогі́вка, польск. rogówka, чэш. rohovka, в.-луж. rohowka, серб. ро̏жна навлака, славен. roženica, балг. ро́говица, літ. ragenà. Хутчэй за ўсё, слова мае сувязь з арагаве́ць ’стаць цвёрдым’, паколькі абазначае цвёрдую абалонку вока, параўн. ням. Hornhaut ’рагавіца’, якое складаецца з Horn ’рог’ і Haut ’скура’, франц. cornée ’рагавіца’, corne ’рог’, ’арагавеласць’. Паводле Бязлая (3, 191) адпаведнае славенскае слова з нямецкага слова, што з’яўляецца калькай лац. cornea ’тс’. Менш верагодна сувязь з рог 2 ’вугал, куток’, аднак, тады цяжка даць семантычнае абгрунтаванне. Па іншай версіі лічыцца суфіксальным вытворным ад ро́гавы (< рог), матывацыяй у такім выпадку мог паслужыць рознакаляровы адліў знешняй часткі рогаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)