апо́ўзлы, -ая, -ае.
Які апоўз, апусціўся.
А. бераг.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апо́ўзлы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
апо́ўзлы |
апо́ўзлая |
апо́ўзлае |
апо́ўзлыя |
| Р. |
апо́ўзлага |
апо́ўзлай
апо́ўзлае |
апо́ўзлага |
апо́ўзлых |
| Д. |
апо́ўзламу |
апо́ўзлай |
апо́ўзламу |
апо́ўзлым |
| В. |
апо́ўзлы (неадуш.)
апо́ўзлага (адуш.) |
апо́ўзлую |
апо́ўзлае |
апо́ўзлыя (неадуш.)
апо́ўзлых (адуш.) |
| Т. |
апо́ўзлым |
апо́ўзлай
апо́ўзлаю |
апо́ўзлым |
апо́ўзлымі |
| М. |
апо́ўзлым |
апо́ўзлай |
апо́ўзлым |
апо́ўзлых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
апо́ўзлы спо́лзший, опусти́вшийся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апо́ўзлы, ‑ая, ‑ае.
Які апоўз, апусціўся. Апоўзлы бераг. □ На сцэну выйшаў мужык у чырвонай кашулі, у апоўзлых штанах і ў лапцях. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апо́ўзлы ’аблезлы’ (Янк. БП, 467, Касп., Янк. I, Янк. Мат.); у выразе жаба апоўзлая (варыянт — жаба аблезлая — Янкоўскі, докт. дыс., 1, 188) указвае на нікчэмнасць чалавека. Апоўзлік ’нязграбны, нікчэмны, слабы, закажанелы чалавек’ (Мядзв., Інстр. III, Янк. Мат., Касп.), ’нязграбнае, непаслухмянае дзіця’ (Мядзв., Янк. Мат., Сцяц.); апо́ўзіна ’неахайны чалавек’ (Сцяшк., Янк. II). Параўн. ст.-рус. опълзти ’апляшывець’. Выключна беларускія пераносныя значэнні даюць уяўленне аб жабе пасля лінькі (параўн. рус. выползина, выползок ’скурка жывёлы пасля лінькі’; выползень ’насякомае, якое выпаўзла з лічынкі’, ’цёмны чалавек, які з’явіўся невядома адкуль’) ці аб абвіслым, азызлым, лысым чалавеку (параўн. рус. оползень ’аблезлае футра’, славен. opolzniti ’аблысець’). Нельга цалкам адкінуць і магчымасць іншага семантычнага развіцця, зафіксаванага ў чэш. oplzlý слізкі’, адкуль ’бессаромны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)