Але́ся

назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. Але́ся Але́сі
Р. Але́сі Але́сь
Д. Але́сі Але́сям
В. Але́сю Але́сь
Т. Але́сяй
Але́сяю		 Але́сямі
М. Але́сі Але́сях

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

«АЛЕ́СЯ»,

штомесячны грамадска-публіцыстычны і літаратурна-мастацкі часопіс для жанчын і сям’і. Выходзіць з ліст. 1924 у Мінску на бел. мове. Спачатку называўся «Беларуская работніца і сялянка», у 1931—41 «Работніца і калгасніца Беларусі», з 1946 «Работніца і сялянка», з 1995 сучасная назва. Асвятляе пытанні жыцця, працы, грамадскай дзейнасці жанчын Беларусі, папулярызуе пед. і юрыд. веды, дае парады, расказвае пра жыццё блізкага і далёкага замежжа.

т. 1, с. 248

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Александровіч Алеся 1/238

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Але́сь

назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. Але́сь Але́сі
Р. Але́ся Але́сяў
Д. Але́сю Але́сям
В. Але́ся Але́сяў
Т. Але́сем Але́сямі
М. Але́сю Але́сях

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нава́тарства, -а, н.

1. Дзейнасць наватараў.

Н. ў тэхніцы.

2. Усё новае, прагрэсіўнае, што ўводзіцца ў якой-н. галіне дзейнасці.

Н.

Алеся Разанава ў паэзіі.

|| прым. нава́тарскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наво́дліў, прысл.

Абл. Наводмаш. І, нагнаўшы Алеся ля склада, [пан Ліцвінскі] неяк наводліў ляснуў яму па шчацэ. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кудла́ціць, ‑лачу, ‑лаціш, ‑лаціць; незак., каго-што.

Разм. Рабіць кудлатым. Кудлаціць валасы. □ І раптам, калі налятаў вецер і кудлаціў вершаліны дрэў, Алеся апаноўвала трывога. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наабдзіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Надраць вялікую колькасць чаго‑н. Наабдзіраць кары. □ Раз [Юрка і Юзік] падышлі да Алеся: — Алесь, дай мы наабдзіраем з гэтага галля калматага моху. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бяспа́мятны, ‑ая, ‑ае.

Які мае вельмі слабую памяць; няпамятлівы. Алеся лаюць за [божы] закон: — Ото бяспамятны дурніца! Бадай ты спрогся быў, тупіца! — Смяюцца, строяць з хлопца кпіны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўсме́рць, ‑і, ж.

У выразе: да паўсмерці — вельмі моцна. [Аўдоля:] — А ці праўда гэта, што яны Алеся збілі да паўсмерці? Крапіва. Кахаў аж да паўсмерці І да паўзабыцця... Кляўко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)