алагі́зм

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. алагі́зм алагі́змы
Р. алагі́зму алагі́змаў
Д. алагі́зму алагі́змам
В. алагі́зм алагі́змы
Т. алагі́змам алагі́змамі
М. алагі́зме алагі́змах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

алагі́зм, -му м. алоги́зм

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Алагізм 1/226

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

алагі́зм, ‑у, м.

Што‑н. нелагічнае, несумяшчальнае з лагічным мысленнем. // Стылістычны прыём разрыву лагічных сувязей у мове з мэтай камізму, іроніі і пад.

[Ад грэч. a — не‑, без- і logismos — разважанне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АЛАГІ́ЗМ

(ад а... + грэч. logismos розум),

1) у логіцы адмаўленне ці рэзкае перамяшчэнне ролі лагічнага мыслення як сродку дасягнення ісціны; логіцы проціпастаўляецца інтуіцыя, вера і інш. Выкарыстоўваецца для апраўдання ірацыяналізму, містыцызму, фідэізму. Часта бывае схаваны фармальнай правільнасцю выказвання, але абвяргаецца грамадскай практыкай чалавецтва і гісторыяй навукі.

2) У стылістыцы наўмыснае парушэнне ў мове лагічных сувязей з мэтай стылістычнага (у т. л. камічнага) эфекту.

т. 1, с. 225

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

алагі́зм

(ад а- + -лагізм)

1) што-н. нелагічнае, несумяшчальнае з лагічным мысленнем; бяссэнсіца;

2) філасофскі погляд, які адмаўляе логіку як сродак навуковага пазнання;

3) стылістычны прыём; наўмыснае парушэнне ў мове лагічных сувязей з мэтай надання камізму, іроніі і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

алагі́зм

(фр. alogisme, ад гр. а- = не, без + logos = слова)

1) што-н. нелагічнае, несумяшчальнае з лагічным мысленнем; бяссэнсіца;

2) філасофскі погляд, які адмаўляе логіку як сродак навуковага пазнання;

3) стылістычны прыём, наўмыснае парушэнне ў мове лагічных сувязей з мэтай надання камізму, іроніі і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

алоги́зм книжн. алагі́зм, -му м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)