акані́цы, ‑ніц; адз. аканіца, ‑ы, ж.

Дашчаныя або жалезныя створкі, якімі закрываюцца знадворку вокны. Акно зачынена аканіцамі, святла ў ім не відаць. Хадкевіч. У сцяну ля акна дробна, часта стукае аканіца і паціху тоненька пішчыць. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акані́ца

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. акані́ца акані́цы
Р. акані́цы акані́ц
Д. акані́цы акані́цам
В. акані́цу акані́цы
Т. акані́цай
акані́цаю		 акані́цамі
М. акані́цы акані́цах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

разьбя́ны, -ая, -ае.

Тое, што і разны (у 2 знач.).

Разьбяныя аканіцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

памалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак.

1. Правесці які-н. час, малюючы краявіды.

2. што. Пакрыць фарбай (разм.).

П. аканіцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акані́ца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.

Дашчаная ці жалезная створка для прыкрыцця знадворку акна.

Зачыніць аканіцы.

|| прым. акані́чны, -ая, -ае.

А. кручок.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разны́, -а́я, -о́е.

1. гл. рэзаць.

2. Зроблены разьбой (у 1 знач.).

Разныя ўпрыгожанні.

3. Упрыгожаны разьбой (у 2 знач.).

Разныя аканіцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

АКАНІ́ЦА,

канструкцыйна-дэкаратыўны элемент афармлення аконнага праёма (гл. Акно). Узнікла ў стараж.-рус. архітэктуры ў выглядзе засавак (дошак на палазах), якімі зачынялі незашклёныя валаковыя вокны курных хат. У сял. буд-ве бытавала да канца 19 ст. З развіццём вял. акон, аздобленых ліштвамі, паявіліся аканіцы на «бегунах», або «пятках» (спец. шыпах, на якіх паварочваліся), з 16 ст. — на метал. завесах у замкавым, сядзібным і гар. жыллёвым буд-ве. У сучаснай нар. архітэктуры аканіцы аздабляюцца філёнгамі, дэкар. ўстаўкамі, разьбой.

Аканіцы жылога дома ў вёсцы Моцеўкі Міёрскага раёна Віцебскай вобл.
Аканіцы жылога дома ў вёсцы Старое Сяло Веткаўскага раёна Гомельскай вобл.

т. 1, с. 184

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

абшалява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., што.

Абабіць, абшыць што‑н. шалёўкай. Змайстраваў [Клім] аканіцы, а вуглы, акуратна абрэзаўшы, абшаляваў. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дылёўка, ‑і, ДМ ‑лёўцы; Р мн. ‑лёвак; ж.

Абл. Тоўстая дошка. Да акон былі прымацаваны выструганыя з дылёвак аканіцы. Бажко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазачыня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.

1. Зачыніць усё, многае. Людзі пазачынялі аканіцы, пазавешвалі вокны, ніхто не асмельваўся выйсці з дому. Хомчанка.

2. Зачыніўшы, пакінуць у памяшканні ўсіх, многіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)