адча́й

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. адча́й
Р. адча́ю
Д. адча́ю
В. адча́й
Т. адча́ем
М. адча́і

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адча́й, -ча́ю, м.

1. Стан крайняй безнадзейнасці, роспач.

Плакаць у адчаі.

2. Рашучасць, адвага, вялікая рызыка, безразважная храбрасць.

Усе дзівіліся адчаю і смеласці воінаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адча́й, -ча́ю м. отча́яние ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адча́й, ‑ю, м.

1. Стан крайняй безнадзейнасці, упадку духу з прычыны гора, непрыемнасці; роспач. «Што рабіць, што рабіць?» — у адчаі шаптала .. [Антаніна] і кінулася ў канюшню, што стаяла поруч, да Лявона. Васілевіч. Ах, як.. [Жэні] цяжка было сказаць апошнія словы! Яна вымавіла іх з горыччу і нават з адчаем. Мележ. Фінал .. большасці навел Мапасана — беспрасветны адчай. Галавач.

2. Рашучасць, адвага, вялікая рызыка, безразважная храбрасць. Адзін немец трымаў лескі, а другі, ускарабкаўшыся па іх пад самую страху, сцягваў з сена нейкую жанчыну. Жанчына з адчаем адбівалася. Колас. Вада ў лодцы ўсё прыбывала, і ніякая сіла ўжо не магла спыніць яе. Са злым адчаем выбіваліся з сіл Федзя і Ільюша. Каваль. Камандзір палка толькі дзівіўся адчаю і смеласці хлапцоў і Ганны. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адча́й м

1. (роспач) Verzwéiflung f -;

у адча́і in Verzwéiflung, verzwéifelt;

2. (рызыка) Tóllkühnheit f -, Verwégenheit f -, Wághalsigkeit f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адчай, роспач, асуджанасць, безнадзейнасць, бездапаможнасць, бяспомачнасць, безвыходнасць, разгубленасць, беспараднасць, беспрасветнасць; бяссілле, тупік (перан.) □ упадак духу

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

отча́яние ср. ро́спач, -чы ж., адча́й, -ча́ю м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

а⁴, выкл.

Перадае здзіўленне, здагадку, прыпамінанне, прыкрасць, абурэнне, пагрозу, жах, адчай, боль і інш.

А, як відненька!

А, Максім, вось не пазнаў...

А, папалася!

А-а-а, — даносіўся стогн.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

э², выкл.

Выражае з дапамогай інтанацыі розныя пачуцці, перажыванні, эмоцыі: здзіўленне, недавер’е, адчай і пад.; рашучасць, нязгоду, пярэчанне суразмоўцу; затрымку ў гутарцы ад нечаканасці.

Э, не!

Нікуды ты не пойдзеш!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэспера́цыя

(лац. desperatio)

адчай, роспач.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)