адпачы́нак

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. адпачы́нак адпачы́нкі
Р. адпачы́нку адпачы́нкаў
Д. адпачы́нку адпачы́нкам
В. адпачы́нак адпачы́нкі
Т. адпачы́нкам адпачы́нкамі
М. адпачы́нку адпачы́нках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адпачы́нак, -нку, мн. -нкі, -нкаў, м.

1. Перапынак у рабоце, у якім-н. занятку для аднаўлення сіл.

Працавалі без адпачынку.

2. Часовае вызваленне ад службы, работы для аднаўлення сіл, для лячэння і пад.; водпуск.

Права на а.

Чарговы а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адпачы́нак, -нку м.

1. о́тдых; отдохнове́ние ср.;

2. о́тпуск;

чарго́вы а. — очередно́й о́тпуск

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адпачы́нак, ‑нку, м.

1. Перапынак у рабоце, у якім‑н. занятку для аднаўлення фізічных ці разумовых сіл. Летні адпачынак школьнікаў. □ Брыгада стала на работу ў той жа дзень, пасля кароткага адпачынку. Чорны. Цалюткі дзень без адпачынку Збірала ягады дзяўчынка. Муравейка.

2. Часовае вызваленне ад службы, работы для аднаўлення сіл, лячэння і пад.; водпуск (у 2 знач.). Грамадзяне СССР маюць права на адпачынак. □ Бацька якраз атрымаў чарговы адпачынак і чакаў сына, каб разам паехаць у вёску, да цёткі Глашы. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адпачы́нак м

1. Erhólung f -; Rast f - (перадышка, прывал);

дзень адпачы́нку Rúhetag m -(e)s, -e;

дом адпачы́нку Erhólungsheim n -(e)s, -e;

без адпачы́нку ohne sich (D) Ruhe zu gönnen; rástlos; ohne Únterlass (безупынна);

2. (водпуск) Úrlaub m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Адпачы́нак, ст.-бел. отпочинок (1557) (Нас. гіст.) < польск. odpoczynek. (Суфікс ‑ынак пад польскім уплывам — гл. Карскі 2-3, 36) (Мартынаў, SlW, 68).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адпачынак, адпачын, спачын, супачынак, спачынак, спачыванне, спакой, супакой, перадышка, аддышка, аддыха, пярэдых, перадых, роздых, папас, папаска, перакур, вольная часіна

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

кайф і кейф, -у, м. (разм.).

Прыемная бяздзейнасць і адпачынак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ша́бас, -у, м.

1. Суботні адпачынак, суботняе свята, усталяванае яўрэйскай рэлігіяй.

2. Тое, што і ша́баш.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нечарго́вы, -ая, -ае.

Які адбываецца без чаргі, па-за вызначаным тэрмінам.

Н. адпачынак.

|| наз. нечарго́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)